جستاری تطبیقی درباره اعتبار و نقش «منابع معرفتی» در اندیشه ملاصدرا و ابن عربی

  • سال انتشار: 1393
  • محل انتشار: دوفصلنامه آموزه های فلسفه اسلامی، دوره: 9، شماره: 14
  • کد COI اختصاصی: JR_IPHD-9-14_003
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 194
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

رضا رضازاده

دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه ایلام

سمیه منفرد

دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی

چکیده

بازشناسی چیستی و چرایی ترکیب سه منبع معرفتی عقل، شهود و وحی در فلسفه صدرایی و نظام اندیشه ابن عربی، تحلیل دستاوردهای معرفتی این دو نظام را ثمربخش تر می کند. علی رغم اینکه ابن عربی در معرفت شناسی خود، قلب و دستاوردهای آن را اصل قرار می دهد، برای عقل نیز نقش مهمی قائل است. او در کنار عقل و شهود، وحی را هم مبنایی معرفت شناختی می داند. ملاصدرا نیز درباره سه روش عقلی، قلبی و وحیانی در رسیدن به حقایق، ضمن تایید وجود قلمروهای خاصی که به نحو عموم و خصوص مطلق یا من وجه بین این سه وجود دارد، هیچ کدام را در حیطه قلمرو مشترکشان معارض دیگری نمی داند. با این حال، درجه اهمیت هر کدام از این منابع در نگاه متناظر هر یک متفاوت است، به طوری که عقل در عرفان ابن عربی صرفا پذیرنده تجلیات الهی است و در نقش فاعلی است که حدبردار و حصرپذیر می شود؛ یعنی فاعلیت و تولید آن محدود و متناهی است، در حالی که در نظام حکمت متعالیه صدرایی، عقل در مقام کسب معارف در فرایند حرکت جوهری نفس و تعالی به نشئه عالم عقل کلی، در ضمن مشاهده و شهود، قوت فاعلی و صدوری نیز می یابد.

کلیدواژه ها

ملاصدرا, ابن عربی, منابع معرفتی, عقل, شهود, وحی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.