واکاوی و نقد دیدگاه حکیم عبدالرزاق لاهیجی در حسن و قبح و قضایای مشتمل بر آن ها

یکی از بحث انگیزترین مباحث در دانش های کلام، اخلاق، فلسفه اخلاق و اصول فقه که از دیرباز توجه اندیشمندان از یونان باستان تا کنون را به خود جلب کرده است، حسن و قبح و گزاره های مشتمل بر آن هاست. مجموع آنچه درباره گزاره هایی چون «عدل حسن است» و «ظلم قبیح است» گفته شده مربوط به ارائه تعریف و چیستی آن ها و نیز چگونگی فهم و ادارک آن هاست که در آثار حکیمان و متکلمان به طور پراکنده آمده است و در برخی از آثار آنان گونه ای از اضطراب، غیر شفاف بودن، مغالطه و خلط حوزه های مختلف دیده می شود. در این میان، حکیم لاهیجی از معدود حکیمانی است که موشکافانه، به تحریر محل نزاع نشسته و با تفکیک هنرمندانه حوزه های مفهوم شناسی، هستی شناسی و معرفت شناسی گزاره های اخلاقی به تحلیل آن ها و تصحیح باور پیشینیان درباره آن ها پرداخته است. این مقاله کوشیده است تا ضمن اشاره به پیشینه و مقدمات مسئله به ارائه دیدگاه حکیم لاهیجی و نقد و بررسی آن بپردازد که مهم ترین آن، ادعای بداهت حسن و قبح و گزاره های مشتمل بر آن هاست.

کلیدواژه ها:

حکیم لاهیجی ، حسن و قبح ، ذاتی ، عقلی ، گزاره های اخلاقی