دست پنهان یا قرارداد اجتماعی: نوزیک، رالز و مسئله عدالت توزیعی

 رابرت نوزیک، در بخش اول کتاب بی دولتی، دولت و آرمانشهر، با استفاده از روش دست پنهان، دولتی را تحت عنوان دولت کمینه استنتاج می کند. مقصود از روش دست پنهان آن است که تکوین امر سیاسی با ارجاع به امر غیرسیاسی توجیه می شود. ازاین رو، بدون پیش کشیدن صریح مفاهیم سیاسی، موجودیتی به نام دولت توجیه می شود. این دولت، یعنی دولت کمینه، که حاصل تعدادی قرارداد خصوصی میان شهروندان است، وظیفه حفاظت از شهروندان را برعهده دارد. سپس در بخش دوم کتاب، پس از طرح نظریه استحقاقی عدالت، استدلال می کند که هر دولتی فراتر از دولت کمینه، که مشخصا به دنبال تحقق ایده عدالت اجتماعی باشد، دولتی نامشروع است. این مقاله نخست، با تحلیل استدلال های بخش دوم کتاب نوزیک، نقض های او را بر عدالت اجتماعی و مشخصا نظریه رالز و درنتیجه نامشروع بودن دولت فراکمینه رد می کند. سپس با تحلیل شیوه دست پنهان نشان می دهد که اولا این روش موجب طرد ساختار بنیادین جامعه (موضوع عدالت از دیدگاه رالز) می شود. ثانیا این دریافت از روش توجیه امر سیاسی، همراه با تفسیر موسع نوزیک از عدالت در اکتساب، هرگونه نگرش برابری گرا به توزیع را منابع طرد می کند. درنتیجه، مفروضات بخش اول کتاب نوزیک، از حیث روشی و محتوایی، با هر دولت فراکمینه ناسازگار است.

کلیدواژه ها:

نوزیک ، رالز ، تسلط بر نفس ، ساختار بنیادین جامعه ، دست پنهان ، قرارداد اجتماعی