بررسی فرایند کوتاه شدگی واکه ای در زبان فارسی و کردی (میانی) بر پایه رویکرد واج شناسی بهینگی

پژوهش حاضر به بررسی و مقایسه فرایند کوتاه­شدگی واکه­ای در زبان فارسی و کردی (میانی) بر پایه واج­شناسی بهینگی می­پردازد. از آن جایی که فرایندهای واجی در زبان های هم­رده تقریبا یکسان رخ می­دهند، با وجود واکه­های کشیده در زبان فارسی و کردی انتظار می­رود فرایند کوتاه­شدگی واکه­ای در این زبان ها رخ دهد. از این ­رو، هدف از انجام پژوهش حاضر مشخص­کردن نوع واکه ها و مرتبه­بندی محدودیت­های حاکم بر کوتاه­شدگی آن ها در برخی از بافت های زبان های فارسی و کردی است. نتایج تحلیل واجی داده­های پژوهش نشان می دهد که فرایند کوتاه­شدگی واکه در هر دو زبان فارسی و کردی در واکه­های افراشته و افتاده رخ می­دهد. در زبان فارسی سه واکه کشیده /i، u، ɑ/ و در کردی دو واکه کشیده /i، ɑ/ دچار کوتاه­شدگی می­شوند. در هر دو زبان تنها واکه کشیده و افتاده /ɑ/ با توجه به بافت آوایی، می­تواند به واکه­های کوتاه /e/ و /æ/ در زبان فارسی و واکه­های کوتاه /ə/ و /æ/ در زبان کردی کاهش یابد. در زبان فارسی تعداد و تنوع بافت­هایی که در آن ها واکه­های کشیده دچار کوتاه­شدگی می­شوند، بیش تر از زبان کردی است. تحلیل بهینگی نیز نشان داد که در کوتاه­شدگی واکه /ɑ/ در هر دو زبان محدودیت­های پایایی یکسان IDENT (back), IDENT (µ) و محدودیت­های نشانداری یکسان *Vmid C, *VhighC, *VbackC, *VlowC فعال هستند. همچنین، در کوتاه­شدگی واکه /i/، در زبان های فارسی و کردی تنها محدودیت پایایی IDENT (µ) و محدودیت­های نشانداری یکسان*Vmid C, *VhighC, *VbackC, *VlowC فعال هستند.

کلیدواژه ها:

بهینگی ، کوتاه شدگی واکه ای ، واکه کشیده ، زبان فارسی ، زبان کردی