زمین ساخت جنبا و برآورد خطر زمین لرزه در منطقه سبزواران

گسلهای راستالغز قاره ای به عنوان عناصر مهم دگرشکلی در قاره ها شناخته میشوند و میتوانند زلزلههای بزرگی را ایجاد نمایند . نمونه ای از این سامانههای گسلی، سامانههای گسلی سبزواران  جیرفت میباشند که در زون گذار میان سیستمهای زاگرس، مکران و ایران مرکزی قرار دارد. این سامانه ی گسلی قسمتی از برش میان مکران و زاگرس را در خود جای میدهد. گسل سبزواران با طولی نزدیک به ۱۵۰ کیلومتر شواهد متعددی از فعالیت های زمین ساختی در کوارترنر از خود نمایش میدهد. میزان جابجایی گسل سبزواران در طول ۴۲ هزار سال گذشته حدود ۱۳۰ متر اندازه گیری شد که نرخ جابجایی ۷۵/۰± ۹۸/۲ میلی متر در سال را به نمایش میگذارد. گسل جیرفت نیز با طولی نزدیک ۱۳۰ کیلومتر مرز غربی فرو افتادگی جازموریان را تشکیل میدهد این سامانهی گسلی سبب جدایش در رسوبات آبرفتی ۲۲ و ۴۲ هزار سال گذشته به ترتیب به میزان ۴۹ و ۱۳۲ متر گردیده است . نرخ متوسط جابجایی این گسل حدود ۷/۰± ۷/۲ میلیمتر در سال محاسبه شده است. لرزهخیزی منطقهی سبزواران حکایت از پراکندگی کانون های سطحی، و پایین بودن بزرگای آنها در این ناحیه دارد. بزرگترین زمین لرزهی محتمل دارای بزرگای ۴/۶ و دورهی بازگشت زلزل هه ای بابزرگای بالاتر از ۶ ریشتری حدود ۱۳۰۰ سال برآورد گردیده است. از مقایسهی دورهی بازگشت زلزلههای با بزرگای متوسط تا بالا و مقدار نرخ لغزش سالیانه محاسبه شده برای گسلهای منطقهی سبزواران میتوان به عدم قفل شدگی و خزش پیوسته سامانهی گسلی سبزواران جیرفت پی برد.

کلیدواژه ها:

گسل های راستالغز قاره ای ، سامانه ی گسلی سبزواران - جیرفت ، شواهد ریخت زمین ساخت ، نرخ لغزش ، برآورد خطر زمین لرزه