انور شلماشی - دانشیار، گروه پژوهشی صنایع شیمیایی آلی و دارویی، پژوهشکده فناوری های شیمیایی، سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران
فاطمه امانی - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد شیمی آلی، دانشکده شیمی، مجتمع پیامبر اعظم، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز (ایران),

در مطالعه حاضر اثر دو روش پیش فرآیند شامل تابش دهی با امواج میکروویو و فراصوت، بر درصد وزنی بازدهی استخراج ترکیبات موثره از نمونه پودر برگ چای سیاه (Camelia Sinensis) در روش استخراج متوالی با حلال طی سه مرحله استخراج با آب مقطر مقایسه شد. حداکثر درصد بازدهی استخراج از نمونه چای پیش فرآیند نشده، در استخراج متوالی با حلال در شرایط بهینه (مدت زمان min ۱۳۵، دمای °C۶۵ و نسبت حلال به جامد ml/g ۲۵) مقدار w/w۲۸/۰ ±۵۳/۲۴% بدست آمد. در پیش فرآیند با امواج میکروویو، نمونه پودر برگ چای بعد از min۸۰ خیساندن در آب مقطر در دمای محیط، min۱ با امواج میکروویو در توان w ۶۰۰ مورد تابش دهی قرار گرفت. حداکثر درصد بازدهی از این نمونه توسط روش استخراج متوالی با حلال در شرایط بهینه (زمان min ۹۰، دمای °C۴۰ و نسبت حلال به جامد ml/g ۲۰) w/w۳۴/۰±۰۶/۳۷% بدست آمد. در پیش فرآیند با امواج فراصوت، نمونه پودر برگ چای در یک شرایط متوسط (مدت زمان min ۱۰ در شدت امواج ۷۰% و پالس s ۷/۰) با امواج فراصوت مورد تابش دهی قرار گرفت. حداکثر درصد بازدهی از این نمونه توسط روش استخراج متوالی با حلال در شرایط بهینه (زمان min ۱۰۸، دمای °C ۵۵ و نسبت حلال به جامد ml/g ۱۸) مقدار w/w۳۸/۰±۴۷/۳۱% بدست آمد. هر دو روش پیش فرآیند، تاثیر به سزایی در افزایش درصد بازدهی و متعادل کردن شرایط در استخراج متوالی با حلال داشتند ضمن اینکه پیش فرآیند با امواج میکروویو موثرتر از پیش فرآیند با امواج فراصوت بود. درصد بازدهی (w/w ۱۹/۰±۱۵/۳۷%) در روش سوکسله در شرایط بهینه (h ۵ ساعت استخراج در دمای جوش آب) نزدیک به مقادیر بدست آمده در روش های ترکیبی بود اما مقدار ترکیبات فنولی کل و ایزوفلاونوئیدی در عصاره حاصل به روش سوکسله از مقدار آن در عصاره های بدست آمده با روش های بررسی شده در این مطالعه کمتر بود.

برگ چای سیاه, استخراج متوالی با حلال, پیش فرآیند با امواج میکروویو, پیش فرآیند با امواج فراصوت, ترکیبات فنولی, ترکیبات فلاونوئیدی