عبدالملک سپاهیان - دانشجوی دکترای برنامه ریزی آموزش از دور مرکز تحصیلات تکمیلی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
سعید سیدی - دانشجوی دکترای برنامه ریزی آموزش از دور مرکز تحصیلات تکمیلی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

شیوع ویروس کرونا که از اوایل اسفند ۱۳۹۸ همه عرصه های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه ایران را تحت الشعاع قرار داد، نظام آموزشی را نیز که طبق روال عادی در همه جای دنیا غالبا مبتنی بر آموزش حضوری به شکل مستمر است به چالش کشید.هدف از پژوهش حاضر دیدگاه اساتید در خصوص ضرورت، جایگاه، چالش ها و فرصت های آموزش مجازی در دوران کرونا است. نوع پژوهش توصیفی پیمایشی از نوع دلفی است و از نظر خانواده تحقیق ترکیبی از کیفی و کمی است. جامعه مورد پژوهش اساتید دانشگاه آزاد اسلامی واحد سراوان برابر با ۱۳۵ نفر می باشد که به روش نمونه گیری تصادفی ۱۰۰ نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار سنجش شامل یک پرسشنامه محقق ساخته که ۲۱ سوال طیف لیکرتی برای سنجش ضرورت و جایگاه آموزش مجازی، و ۲۱ چالش و ۲۱ فرصت مستخرج از مطالعات کتابخانه ای و مصاحبه با ۴ تن از اساتید دانشگاه می باشد ، که روایی ابزار توسط چند تن از اساتید دانشگاه تایید و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ به ترتیب برای ضرورت(۷۳/۰)، جایگاه(۷۹/۰)، چالش(۷۳/۰) و فرصت(۷۵/۰) به دست آمد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون تی تک نمونه ای با میانگین فرضی جامعه و آزمون تحلیل عاملی تاییدی با چرخش واریماکس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند: نتایج نشان داد که ضرورت آموزش مجازی در دوران کرونا از منظر اساتید بالاتر از حد انتظار می باشد ولی جایگاه آموزش مجازی پایین تر از حد انتظار می-باشد. همچنین ۲۱ مولفه مربوط به چالش ها با استفاده از تحلیل عاملی تاییدی در ۹ عامل تجمیع و مهم ترین آن مسائل فنی و زیرساختی بود، از ۲۱ مولفه مربوط به فرصت ها در ۸ عامل تجمیع شدند که مهم ترین آن فرصت ارتقاء سطح سواد رسانه ای اساتید است.

ضرورت، جایگاه، چالش، فرصت، آموزش مجازی (آموزش از دور)، کرونا.