بازخوانی »حکمت« در هنر و معماری اسلامی در ایران

در تجزیه و تحلیل عمیق و اصولی محتوای هر اثر هنری، بدون شک »درک هنرمند از هستی« خود را به گونه ای می نمایاند : این که آیا او هستی را دارای مبدا و معنا جهت و هدف و چون مجموعه ای از تعادلها و تناسب ها می بیند که هر یک از اجزاء جای خود را در یک نظام منطقی هدف دار کسب کرده اند یا آن را مجموعه ای از پراکندگی ها، اغتشاش ها و بی سرانجامی ها می یابد. گذشته از آن، این که اگر جهت و معنا و تعادلی در هستی هویداست، درک هنرمند از این مقولات چگونه است. از این رو سوالهای پژوهش بدین صورت مطرح میشود: قلمرو هنر اسلامی چیست، رویکرد متفکران به هنر اسلامی چگونه است، ویژگیهای مشترک در هنرهای مذهبی و بنیادهای نگرش هنر اسلامی کدام اند؟ساختار این پژوهش، کیفی از نوع کاربردی و با رویکردی تحلیلی- توصیفی انجام شده است. نتایج نشان میدهد که هنر دینی متعلق به نظام روحانی و الهی است، تجاوز از مرتبه ی نفس و نفسیات و رسیدن به ساحت روحانیت است. در واقع هنر در عالی ترین شکل و نمود خود نوعی تجلی است و کار هنرمند مسلمان، رسیدن به مقام مشاهده ی تجلیات الهی است.

کلیدواژه ها:

حکمت ، هنر اسلامی ، سیر از ظاهر به باطن ، سلسله مراتب.