هوشنگ نجفی - دانشیار، گروه فیزیولوژی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران
زینب محمدی یاریجانی - کارشناس ارشد فیزیولوژی،مرکز تحقیقات بیولوژی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران

قطع جریان خون می تواند سبب ایجاد آسیب در کلیه ها گردد. برای زنده ماندن بافت کلیه، برقراری جریان خون مجدد ضروری است. اما خود سبب آسیب های مضاعفی می گردد که به آسیب های ایسکمی-خونرسانی مجدد (I/R) موسوم است. نشان داده شده که کافئین بعنوان یک ترکیب خوراکی موجود در بسیاری از نوشیدنیها، دارای خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی است. بنابراین هدف مطالعه حاضر بررسی اثرات محافظت کنندگی کافئین در برابر آسیب های کلیوی القا شده توسط ایسکمی-خونرسانی مجدد بود. این مطالعه تجربی بر روی سه گروه رت انجام شد. گروه اول (شاهد) تحت جراحی بدون انسداد عروق کلیه قرار گرفت. گروه دوم (گروه (I/R تحت ۳۰ دقیقه ایسکمی دوطرفه کلیوی و ۲۴ ساعت خونرسانی مجدد قرار گرفت و گروه سوم پس از دریافت کافئین (۱۰ mg/kg.ip) تحت ایسکمی و خونرسانی مجدد قرار گرفت. پس از سپری شدن دوره خونرسانی مجدد، یک نمونه خون از شریان آئورت گرفته شد و بافت کلیه ها جهت اندازه گیری پارامترهای مربوط به استرس اکسیداتیو و آسیب های بافتی بترتیب در نیتروژن مایع یا فرمالدئید ۱۰ درصد نگهداری شد. ایسکمی-خونرسانی مجدد سبب افزایش غلظت کراتینین و اوره پلاسما، سطح MDA، میزان نکروز توبولی، اندازه فضای بومن، احتقان عروقی، قالب های پروتئینی داخل توبولی و اینفیلتراسیون لکوسیتها و کاهش FRAP نسبت به گروه شاهد گردید. بکارگیری کافئین سبب بهبود نسبی یا کامل تمام این متغییرها گردید، بنحویکه برخی از آنها تفاوت معنی داری با گروه شاهد نداشتند. کافئین سبب محافظت از کلیه ها در برابر آسیب های ناشی از ۳۰ دقیقه ایسکمی و ۲۴ ساعت خونرسانی مجدد می گردد. مکانیسم اثر آن احتمالا بواسطه مهار استرس اکسیداتیو و التهاب باشد.

کافئین، آسیب حاد کلیوی، استرس اکسیداتیو، التهاب.