بررسی عوامل و پیامدهای موثر در تحولات جمعیتی و کالبدی شهرها

سالمندی جمعیت و افزایش سهم افراد سالخورده در جمعیت، یکی از مهمترین تحولات اجتماعی قرن بیست و یکم است و پیامدهای آن تقریبا روی همه بخشهای جامعه از جمله بازار کار، تقاضا برای کالا و خدمات مانند مسکن، حمل و نقل، حمایتهای اجتماعی و روابط بین نسلی تاثیرگذار است. بنا بر این، مهمتر از هر زمان دیگری لازم است که دولتها، سیاستهای ابتکاری و خدمات عمومی در خصوص مسکن، استخدام، مراقبتهای بهداشتی، زیرساختها و حمایتهای اجتماعی را به طور خاص برای افراد سالمند، طراحی کنند. بر اساس گزارشهای سازمان ملل امروزه بسیاری از کشورهای توسعه یافته، ساخت جمعیتی سالخورده ای پیدا کرده اند، برخی از کشورهای در حال توسعه، در آستانه ی ورود به مرحله ی سالخوردگی جمعیت هستند و بسیاری از کشورها هنوز ساخت جمعیتی بسیار جوانی دارند که در فرایند انتقال جمعیت انتظار میرود که این کشورها نیز چنین فرایندی را طی نمایند. به بیانی دیگر، سالخوردگی جمعیت، پدیدهی فراگیری است که همه کشورها را با شدت و ضعف فرا خواهد گرفت. هدف مقاله حاضر بررسی عوامل و پیامدهای موثر در تحولات جمعیتی و کالبدی شهرها با رویکرد توصیفی و تحلیلی می باشد. نتایج نشان می دهد مهاجرپذیری و رشد کلان شهرها همواره ملازم با دگرگونی های عمده در نواحی پیرامونی آنها است. برای نمونه کلان شهر ملی تهران در دهه های اخیر با رشد بالای خود موجب افزایش جمعیت و گسترش فیزیکی شهرها و روستاهای پیرامونش شده است. از سوی دیگر امروزه با توجه به جمعیت و مسائل جمعیتی به عنوان یک ضرورت مطرح است. داده های مرتبط با ویژگیهای جمعیتی کاربرد وسیعی در برنامه ریزیها و سیاست گذاریهای اجتماعی، اقتصادی، جمعیتی فرهنگی دارد. شناخت ویژگیهای جمعیتی ازجمله تعداد، نوع و بعد خانوار میتواند برنامه ریزان و سیاست گذاران را در رسیدن به اهدافشان یاری کند. در نتیجه می توان گفت بازتاب اکولوژیکی شهرهای بزرگ و روند رو به رشد جمعیت آنها در درجه اول گسترش فضایی یا توسعه کالبدی شهرها و دست اندازی به زمینهای کشاورزی و منابع طبیعی پیرامون است.

کلیدواژه ها:

رشد جمعیتی ، کالبدی شهرها ، تحولات جمعیتی