بررسی اثر ضد میکروبی عصاره های مختلف دو گیاه دارویی، زرین گیاه (Dracocephalum Kotschyi) و دوای شیخ علی (Hymenocrater calycinus) بر روی پاتوژن های دهانی

مقدمه و هدف : عفونت های دهان و پوسیدگی دندان هنوز هم به عنوان یکی از مشکلات مهم بهداشتی به ویژه در کشور های در حال توسعه می باشد. در پژوهش حاضر اثرات عصاره های متانولی و اتانولی و آبی دو گیاه دارویی، زرین گیاه (Dracocephalum Kotschyi Boiss) و دوای شیخ علی(Hymenocrater calycinusBoiss) بر بازدارندگی رشد باکتری استرپتوکوکوس موتانس و قارچ کاندیدا آلبیکنس مورد ارزیابی قرار گرفت.روش کار و مواد: در این مطالعه از سه روش: دیسک، چاهک، MIC، MBC/MFC استفاده شد که در روش دیسک از غلظت ۱۰۰ میلی گرم بر میلی لیتر هر عصاره به همراه دهانشویه و کنترل مثبت و منفی بر روی دیسک های بلانک کاغذی استفاده و تاثیر ضدمیکروبی آن بعد از ۲۴ساعت بررسی شد. در روش چاهک هم همانند روش دیسک اما به جای استفاده از دیسک های کاغذی از چاهک های کنده شده در محیط آگار استفاده گردید و هاله ی عدم رشد بر حسب میلی متر بعد از ۲۴ ساعت بررسی شد. در روش تعیین MIC از غلظت های ۱۰۰، ۵۰، ۲۵، ۱۲/۵، ۶/۲۵، ۳/۱۲۵، ۱/۲۵۶، ۰/۶۲۸ استفاده گردید و بعد از ۲۴ ساعت تاثیر غلظت های مختلف بررسی و بعد از افزودن تری فنیل تترازولیوم کلراید عدد مربوط به MIC قارچ/باکتری خوانده شد و بعد از انتقال به محیط کشت جامد MBC/MFC مشخص گردید.یافته ها: MIC گیاه دوای شیخ علی در بازه ی ۱۰۰و بالاتر از ۱۰۰ میلی گرم بر میلی لیتر بود.MIC زرین گیاه در بازه ی ۲۵ و ۱۰۰ میلی گرم بر میلی لیتر بود.MIC سیپروفلوکساسین و نیستاتین کمتر از ۶۲۸/۰ میلی گرم بر میلی لیتر بود. MBC هر دو گیاه در بازه ی ۱۰۰ و بیشتر از ۱۰۰ میلی گرم بر میلی لیتر بود. نتایج حاصل از آزمون چاهک دوای شیخ علی در بازه ی ۶ و ۱۴میلی متر بود. MBC نیستاتین و سیپروفلوکساسین کمتر از -/۶۲۸ میلی گرم بر میلی لیتر بود. نتایج حاصل از آزمون چاهک زرین گیاه در بازه ی ۹ و ۲۲ میلی متر بود. نتایج حاصل از آزمون چاهک نیستاتین در بازه ی ۱۹ و ۲۰ میلی متر بود. نتایج حاصل از آزمون چاهک سیپروفلوکساسین در بازه ی ۳۷ و ۴۰ میلی متر بود. نتایج آزمون دیسک دیفیوژن گیاه دوای شیخ علی در بازه ۶ تا ۱۴میلی متر بود. نتایج آزمون دیسک دیفیوژن زرین گیاه در بازه ۸ تا ۲۱ میلی متر بود. نتایج حاصل از آزمون دیسک نیستاتین در بازه ی ۱۹ و ۲۰ میلی متر بود. نتایج حاصل از آزمون دیسک سیپروفلوکساسین در بازه ی ۳۷ و ۴۰ میلی متر بود.نتیجه گیری: نتایج حاصله نشان داد که عصاره های گیاهی زرین گیاه و دوای شیخ علی ، اثرات ضدباکتریایی و ضد قارچی دارد، زرین گیاه خواص ضدباکتریایی و ضدقارچی بهتری نسبت به دوای شیخ علی داشت. در تمامی موارد آنتی بیوتیک سیپروفلوکساسین و ضدقارچ نیستاتین نسبت به گیاهان مورد مطالعه بر روی باکتری و قارچ بهتر بودند.

کلیدواژه ها:

استرپتوکوکوس موتانس ، کاندیدا آلبیکنس ، دوای شیخ علی ، زرین گیاه ، سیپروفلوکساسین