ح قاسمیان - دانشجوی دکتری دانشگاه American Word University) A.W.U
ا.ح شیرانی راد - دانشیار پژوهشی موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر
س متقی - دانشجویان دکتری پردیس ابوریحان دانشگاه تهران.

به منظور ارزیابی اثر تنش خشکی و مقادیر مختلف پتاسیم بر ویژگی های بیوشیمیایی دو رقم کلزا، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو سال زراعی 88-87 و 89-88 در منطقه قزوین اجرا شد که در آن عامل آبیاری در سه سطح شامل آبیاری پس از 40، 60 و 80 درصد تخلیه رطوبتی خاک، پتاسیم در سه سطح شامل صفر، 100 و 200 کیلوگرم سولفات پتاسیم در هکتار و رقم شامل ارقام زرفام و اوپرا بودند. تنش خشکی سبب افزایش محتوی پرولین و کربوهیدرات محلول در برگ های هر دو رقم کلزا گردید. محتوای پرولین در تیمار آبیاری پس از 40 درصد تخلیه رطوبتی خاک در همه مراحل نمونه برداری پایین تر از تیمار های آبیاری پس از 60 و 80 درصد تخلیه رطوبتی خاک بود. رقم اوپرا توانایی بالاتری در تجمع مواد اسمولیتی به ویژه کربوهیدرات های محلول نسبت به رقم زرفام و کلروفیل کل b ،a نشان داد. تنش کم آبی موجب کاهش مقدار کلروفیل برگ شد، اما با کاربرد پتاسیم، میزان رنگیزه های فتوسنتزی افزایش یافت. مصرف پتاسیم در شرایط تنش رطوبتی منجر به کاهش تولید پرولین و افزایش محتوای کربوهیدرات های محلول در برگ شد. نتایج حاصل نشان داد که مکانیسم تنظیم اسمزی ازطریق سنتز و فراهمی ترکیبات آلی و معدنی (پرولین، کربوهیدرات های محلول و پتاسیم در برگ) می تواند به عنوان یک واکنش مهم گیاه کلزا در شرایط تنش خشکی باشد.