مینا صالحی - دانشجوی کارشناسی ارشد اصلاحنباتات
قدرت الله سعیدی - استاد گروه زراعت و اصلاحنباتات دانشگاه صنعتی اصفهان

به منظور بررسی روابط بین اجزای عملکرد در کنجد، 15 لاین به همراه 5 توده بومی این گیاه در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1388 و در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات مورد بررسی در این پژوهش شامل طول کپسول، تعداد کپسول در بوته، وزن دانه، تعداد دانه در کپسول، عملکرد دانه در واحد سطح و محتوی روغن دانه بودند. ضرایب همبستگی فنوتیپی بین صفات نشان داد که عملکرد دانه با صفات طول کپسول، تعداد کپسول در بوته، وزن دانه و تعداد دانه در کپسول همبستگی مثبت و بالا داشت، ولی با محتوی روغن دانه دارای همبستگی منفی و معنی دار بود. نتایج حاصل از رگرسیون مرحلهای در مورد عملکرد دانه در واحد سطح نشان داد که سه صفت تعداد کپسول در بوته، وزن دانه و تعداد دانه در کپسول به ترتیب مهمترین عوامل مؤثر در ایجاد تنوع بودند و 74 درصد از تغییرات آن را توجیه کردند. بر اساس نتایج تجزیه مسیر، بیشترین اثر مستقیم مثبت بر عملکرد دانه در واحد سطح مربوط به صفت وزن دانه بود. به طور کلی میتوان نتیجهگیری نمود که صفت تعداد کپسول در بوته مهمترین جزء عملکرد دانه در کنجد است و این صفت میتواند به عنوان یک معیار انتخاب مناسب برای بهبود ژنتیکی عملکرد دانه این گیاه مورد استفاده قرار گیرد

کنجد، اجزای عملکرد، همبستگی، رگرسیون مرحلهای، تجزیه مسیر