مریم نصراله پورمقدم - گروه شیلات، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، صندوق پستی: ۴۱۱۱
هادی پورباقر - گروه شیلات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، صندوق پستی: ۴۱۱۱
سهیل ایگدری - گروه شیلات، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، صندوق پستی: ۴۱۱۱

سایپرمترین یکی از حشره کش های پرکاربرد است. باقی مانده این سم در محیط زیست ممکن است آسیب های جدی به اکوسیستم به ویژه جمعیت ماهی ها و بی مهرگان آبزی وارد سازد. مطالعه حاضر با هدف بررسی اثر متقابل استرس زاهای طبیعی نظیر دما و دفعات غذادهی با حشره کش سایپرمترین بر بافت آبشش ماهی آفانیوس صوفیا (Aphanius sophiae) انجام شد. ماهیان در غلظت صفر (شاهد) و ۰/۰۲ میکروگرم بر لیتر سایپرمترین و در متغیرهای محیطی درجه حرارت (۱±۱۶و ۱±۲۵درجه سانتی گراد) و غذا (دو مرتبه در روز و هر سه روز یک بار) برای مدت چهارده روز در شرایط آزمایشگاهی نگه داری شدند. هایپرپلازی سلول های اپیتلیوم راسی لاملای ثانویه، هایپرپلازی سلول های موکوسی درلاملای اولیه، اپیتلیال لیفتینگ، خمیدگی لاملای ثانویه، پوسته پوسته شدن اپیتلیال لاملای ثانویه، هایپرتروفی سلول های پیلار، فیوژن، کوتاه شدگی لاملای ثانویه و آنوریسم بیش ترین تغییرات هیستوپاتولوژیک مشاهده شده بود. نتایج نشان داد که سه فاکتور سم، دما و دفعات غذادهی دارای تاثیر معنی داری بر تخریب بافت آبشش هستند (۰/۰۵>p). سم و دفعات غذادهی تاثیر مستقیم و درجه حرارت تاثیر معکوس بر تخریب بافت آبشش از خود نشان دادند (۰/۰۵>p). استفاده از این گونه برای ارزیابی سایپرمترین در اکوسیستم های آبی متاثر از دما و وضعیت تغذیه ای است و باید مد نظر قرار گیرد.

سایپرمترین, آبشش, دما, دفعات غذادهی, ماهی آفانیوس صوفیا