بررسی استفاده از ازتوباکتر در کاهش مصرف نیتروژن در تولید ارقام لوبیا در شرایط آب و هوایی شهرستان لنگرود

سابقه و هدف: حبوبات، به عنوان یکی از مهمترین منابع گیاهی غنی از پروتئین و بعد از غلات دومین منبع غذایی انسان به شمار می-رود. در بین حبوبات، لوبیا(Phaseolus vulgaris L.) از نظر ارزش اقتصادی و سطح زیر کشت مقام اول جهان را دارا می باشد. نیتروژن یکی از مهمترین عناصرغذایی مورد نیاز گیاه بوده و نقش مهمی در افزایش عملکرد دارد اما مسائل زیست محیطی به ویژه افزایش غلظت نیترات در آب های زیرزمینی کم عمق در شمال ایران موجب شده تا کاربرد کودهای زیستی مورد توجه قرار بگیرد.هدف از اجرای این آزمایش بررسی تاثیر استفاده از ازتوباکتر در کاهش مصرف نیتروژن در تولید لوبیا در شمال ایران بود. مواد و روشها: به منظور بررسی تاثیر استفاده از باکتری ازتوباکتر و کود نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام لوبیا در شرایط آب و هوایی شهرستان لنگرود آزمایشی به صورت اسپلیت پلات (کرت های یک بار خرد شده) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار، در مزرعه آزمایشی واقع در شهرستان لنگرود در سال ۱۳۹۶ انجام شد. عامل اصلی شامل دو رقم لوبیا شامل: =V۱بومی و =V۲ اصلاح شده درود ۴۸۰۳ و عامل فرعی ۶ سطح کود نیتروژن و باکتری: = F۱ شاهد، F۲ = ۵۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار، =F۳ ۱۰۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار، F۴ = کاربرد ازتوباکتر، F۵ = ازتوباکتر+ ۲۵ کیلوگرم نیتروژن در هکتار و F۶ = ازتوباکتر+ ۵۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار بود.یافته ها: نتایج نشان داد که اثر رقم بر تعداد غلاف در شاخه اصلی، تعداد غلاف در شاخه فرعی، تعداد دانه در بوته، وزن صد دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، ارتفاع بوته و تعداد برگ در بوته معنی دار بود. سطوح مختلف کود بر تعداد غلاف در شاخه اصلی، تعداد غلاف در شاخه فرعی، تعداد دانه در غلاف، تعداد دانه در بوته، وزن صد دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، ارتفاع بوته و تعداد برگ در بوته معنی دار بود. اثر متقابل رقم و کود بر تعداد غلاف در شاخه فرعی، تعداد دانه در بوته، وزن صد دانه، عملکرد دانه و شاخص برداشت معنی دار بود. تیمار F۳ (۱۰۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار) و تیمار F۶ (۵۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار + تلقیح با باکتری) در صفات مورد بررسی نسبت به سایر تیمارها برتری نشان دادند. عملکرد دانه با کاربرد ۱۰۰ کیلوگرم در هکتار نیتروژن (F۳) و ۵۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار + تلقیح با باکتری (F۶) به ترتیب ۲۵۸۵ و ۲۴۵۵ کیلوگرم در هکتار در رقم درود بود که موجب افزایش عملکرد دانه به میزان ۶۸% و ۶۶% نسبت به تیمار شاهد (F۱) گردید.نتیجه گیری: با توجه به نتایج تحقیق بیشترین عملکرد دانه در تیمار ۱۰۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار و رقم اصلاح شده درود با میانگین ۵۵/۲۵۸۵ کیلوگرم در هکتار به دست آمد که با تیمار تلقیح با باکتری ازتوباکتر و ۵۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار در یک گروه آماری قرار گرفت. در واقع می توان با مصرف ۵۰ درصد کود نیتروژن کمتر و استفاده از تلقیح با باکتری ازتوباکتر آلودگی محیط زیست را کاهش داد. بنابراین تیمار تلقیح با باکتری ازتوباکتر و ۵۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار به عنوان مناسب ترین تیمار کودی برای لوبیا در منطقه آزمایشی می باشد.

کلیدواژه ها:

تلقیح ، لوبیا ، عملکرد دانه ، کود شیمیایی ، کود زیستی