نرگس بهشتی - Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University
سکینه یگانه - Department of Fisheries, Faculty of Animal Sciences and Fisheries, Agricultural Sciences and Natural Resources University, Sari. Iran
میلاد عادل - Agricultural Research Education and Extension Organization

هدف از این پژوهش مقایسه اثر دو ماده بیهوش کننده اسانس اسطوخودوس (Lavandula  angustifolia) و گل میخک (Eugenia caryophyllata) بر برخی شاخص های خونی و بیوشیمیایی سرم خون در ماهی جوان کپور معمولی (Cyprinus carpio) بود. بچه ماهیان کپور معمولی در معرض سه تیمار شامل غلظت بهینه بیهوشی اسانس اسطوخودوس (۱۷۰ میلی گرم بر لیتر)، میخک (۳۵ میلی گرم بر لیتر) و تیمار شاهد قرار گرفتند و برخی شاخص های خونی و بیوشیمیایی سرم ماهیان در معرض غلظت بهینه بیهوشی با اسانس اسطوخودوس و میخک در زمان های مختلف صفر (بلافاصله)، ۳ و ۲۴ ساعت پس از بیهوشی مقایسه گردیدند. نتایج نشان داد در غلظت بهینه اسانس اسطوخودوس و میخک اثر تیمار (ماده بیهوشی) در تمامی شاخص های خون شناسی، اثر زمان در شاخص های WBC، Hb و شاخص های MCH، MCHC، اثر متقابل تیمار در زمان، در تمام شاخص ها به جز Hct و RBC و اثر تیمار، زمان و اثر متقابل تیمار و زمان بر تمام شاخص های بیوشیمیایی سرم معنی دار بود (۰۵/۰>p). با گذشت زمان پس از بیهوشی میزان RBC در تیمار شاهد و اسطوخدوس تفاوت معنی داری نداشت (۰۵/۰p). میزان WBC در تمام زمان ها در تیمار میخک کاهش معنی داری را نسبت به سایر تیمارها نشان داد (۰۵/۰>p). با گذشت زمان در تیمار شاهد کاهش هموگلوبین و در تیمار میخک و اسطوخدوس افزایش هموگلوبین مشاهده شد (۰۵/۰>p). در تیمار شاهد با گذر زمان مقدار هماتوکریت افزایش معنی دار مشاهده شد (۰۵/۰>p)، اما در سایر تیمارها تفاوت معنی داری مشاهد نشد (۰۵/۰p) و در تیمار میخک و اسطوخدوس پس از یک افزایش در ۳ ساعت پس از بیهوشی، کاهش معنی دار در ۲۴ ساعت مشاهده شد (۰۵/۰>p). میزان کورتیزول در ۳ ساعت پس از بیهوشی بین تیمار شاهد و میخک تفاوت معنی دار نداشت (۰۵/۰>p). در تمام زمان ها میزان AST در تیمار شاهد، میزان ALT در تیمار شاهد و میخک، ALP در تیمار میخک بیشتر و میزان LDH در اسطوخدوس کمتر مشاهده شد. در مجموع اگرچه تاثیر اسانس اسطوخودوس بر شاخص های اندازه گیری شده با میخک تفاوت نشان داد، اما می توان آن را به عنوان ماده جایگزین بومی برای بیهوشی در آبزی پروری معرفی نمود.  

Cyprinus carpio, Clove oil and Topped Lavender essential oil, Anaesthetic, Hematological and serum biochemical parameters, کپور معمولی, اسانس میخک و اسطوخودوس, بی هوشی, شاخص های خونی و بیوشیمیایی سرم