مهران ذوالقدر - دانشجوی کارشناسی ارشد گرایش مهندسی آب و سازههای هیدرولیکی، دانشگاه سمنان.
خسرو حسینی - دانشیار گروه مهندسی آب و سازههای هیدرولیکی، دانشگاه سمنان.

آبگیر جانبی سازه ای است که به منظور استحصال آب از رودخانه ها برای مصارف شرب، آبیاری و اهداف صنعتی احداث میگردد. الگوی جریانهای انحرافی کاملا سه بعدی و غیریکنواخت میباشد. موقعیت آبگیری بر روی میزان آبگیری از آبگیرهای جانبی در قوس تاثیرگذار است. در تحقیق حاضر شکل گیری جریان در قوس و انحراف آن به سمت آبگیر جانبی در یک فلوم u شکل با مقطع مستطیلی به روش عددی و با استفاده از نرم افزار Flow ۳D برای زوایای مختلف آبگیری مورد بررسی قرار گرفته است. یافتن زاویه بهینه برای حداکثری کردن میزان آبگیری و افزایش دبی خروجی آبگیر جانبی در قوس از اهمیت بالایی برخوردار است. برای این منظور، بررسی میزان آبگیری در زوایای استقرار ۶۰ و ۹۰ و ۱۲۰ درجه صورت گرفته است. اتصال آبگیر به کانال اصلی به صورت عمود بر کانال اصلی می باشد. مدل توسعه داده شده ابتدا در آزمون جریان در قوس ۱۸۰ درجه صحت سنجی گردیده و ابعاد به ینه مش و مدل آشفتگی مناسب از این صحت سنجی تعیین گردید. سپس در زوایای استقرار ۶۰، ۹۰، ۱۲۰ درجه آبگیر تعبیه شد و میزان آبگیری و شکل گیری الگوی جریان برای این زوایا مورد بررسی قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان میدهد که تحت زاویه ۶۰ درجه بیشترین دبی انحرافی از کانال اصلی صورت میگیرد. همچنین به دلیل به وجود آمدن گردابه و سرعت جریان به وجود آمده در نزدیکی دیواره داخلی آبگیر، امکان ایجاد ته نشینی رسوبات در ناحیه وجود دارد و لازم است بستر در مقابل این گردابه و سرعت ناحیه جدا شده محافظت شود.

آبگیری در قوس، زاویه آبگیری در قوس ۱۸۰ درجه، تاثیر زوایای آبگیری در قوس، مدل سازی عددی