استخراج و شناسایی فرکشن حاوی ترکیب آلفا سانتونین از اسفنج دریایی گونه Dysidea avara و بررسی اثر سیتوتوکسیک آن بر سلول های سرطانی

مطالعات اکولوژی- شیمیایی اسفنج ها نشان می دهد که سنتز متابولیت های ثانویه، تنها سیستم دفاعی آنها در مقابل عوامل تهدید کننده محسوب می شود که امروزه با توجه به خواص زیستی آنها به عنوان دارو در درمان برخی از  بیماری های انسانی استفاده می شود. یکی از مهمترین خواص زیستی اسفنج ها اثر سیتوتوکسیک متابولیت های ثانویه آنها می باشد. مطالعه حاضر به بررسی خواص سیتوتوکسیک فرکشن حاوی ترکیب آلفا سانتونین استخراج شده از اسفنج دریایی گونه Dysidea avara از جزیره هنگام، خلیج فارس پرداخته است. برای این منظور با استفاده از حلال استون از پودر خشک اسفنج دریایی عصاره گیری شد. سپس به منظور جداسازی ترکیب آلفا سانتونین از عصاره اسفنج از ستون کروماتوگرافی سلیکاژل استفاده شد. ستون کروماتوگرافی توسط حلال های ان هگزان و اتیل استات شست و شو داده شد و غلظت کشندگی این ترکیب توسط آزمون XXT روی رده سلول های سرطانی مورد سنجش قرار گرفت. ترکیب آلفا سانتونین با فرمول شیمیایی  C۱۵H۱۸O۳ که به گروه سزکویی ترپن لاکتون تعلق دارد، توسط دستگاه کروماتوگرافی گازی با درجه خلوص ۹۱% در فرکشن شماره ۲۴ شناسایی شد. اثر ترکیب آلفا سانتونین نسبت به رده سلولی کارسینوم اپیتلیوم دهانی برابر با ۹۰/۸۷  میکروگرم در میلی لیتر و رده سلولی سرطانی لنفوسیت برابر با ۰۹/۳۸ میکروگرم در میلی لیتر محاسبه شد. پژوهش انجام شده نشان داد که فرکشن حاوی ترکیب آلفا سانتونین استخراج شده از اسفنج دریایی گونه D. avara دارای اثر سیتوتوکسیک بسیار قوی روی سلول های سرطانی مورد بررسی است که می تواند به عنوان داروی ضد سرطان مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

Sponge ، LC۵۰ value ، α-Santonin ، Hengam Island ، Persian Gulf ، اسفنج ، اثر کشندگی ، آلفا سانتونین ، جزیره هنگام ، خلیج فارس.