مهدی یزدانی - استادیار گروه اقتصاد دانشکده ی اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی
حامد پیرپور - کارشناس ارشد اقتصاد انرژی دانشکده ی اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی
ابولفضل رحیمی - استادیار گروه اقتصاد دانشکده ی اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی

تجارت درون صنعت می ­تواند سطح یکپارچگی تجاری بین شرکای تجاری را از طریق گسترش گردش کالایی، کاهش شکاف تکنولوژیکی و ایجاد مقیاس اقتصادی افزایش دهد. با توجه به نقش یکپارچگی تجاری در بهبود کارایی تجارت و نقش تجارت درون صنعت در گسترش آن، در این مطالعه تلاش شده است که اثر شاخص­های تجارت درون صنعت به عنوان نماینده­های یکپارچگی تجاری بر کارایی تجارت گاز طبیعی و سایر گازهای هیدروکربنی بین ایران و شرکاء برتر تجاری ارزیابی شود. به همین منظور ابتدا تعیین کننده های تجارت محصولات مورد بررسی با استفاده از الگوی جاذبه و روش حداکثر درستنمایی پواسون­نما طی دوره ۱۳۹۵-۱۳۷۶، مشخص و سپس کارایی تجارت این محصولات با استفاده از شاخص مالم­کوئیست محاسبه شده است. در ادامه نیز اثر یکپارچگی تجاری در قالب شاخص­های تجارت درون صنعت بر کارایی تجارت طی دوره ۱۳۹۵-۱۳۷۷ با استفاده روش داده­های تابلویی ارزیابی شده است. بر اساس نتایج، اثر متغیرهای تولید ناخالص داخلی سرانه ایران و طرف­های تجاری، تفاوت ذخایر گاز طبیعی، مرز مشترک و شاخص­های تجارت درون صنعت به عنوان نماینده­های یکپارچگی تجاری بر تجارت محصولات مورد بررسی، مثبت و معنادار است. در مقابل، ضریب متغیر فاصله­ی جغرافیایی در الگوی تجارت محصولات مورد بررسی، منفی و معنادار می باشد. هم چنین نتایج نشان می ­دهد که ارتباط بین شاخص­های تجارت درون صنعت و کارایی تجارت مثبت و معنادار است. طبقه بندیJEL: C۲۳، C۶۷، F۱۳، O۴۷،Q۴۳. یکپارچگی تجاری، کارایی تجارت، الگوی جاذبه، روش حداکثر درستنمایی پواسون­نما، شاخص مالم­کوئیست

یکپارچگی تجاری, کارایی تجارت, الگوی جاذبه, روش حداکثر درستنمایی پواسون­نما, شاخص مالم­کوئیست