کامران عسگری - دانشجوی دکتری، گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران
پیام نجفی - دانشیار گروه آبیاری، دانشکده کشاورزی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران
سید حسن طباطبائی - دانشیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد. شهرکرد، ایران
شجاع قربانی دشتکی - استاد گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران
شهرام کیانی - دانشیار گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران
نگار نورمهناد - استادیار گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

در طراحی سامانه آبیاری قطره ای باید از نحوه توزیع و تغییرات رطوبت خاک اطلاع داشت که تعیین صحرایی آن پرهزینه و زمان بر است. هدف پژوهش حاضر برآورد نیاز آبی با مدل ET-HS در کشت خطی گندم تحت آبیاری قطره ای سطحی و زیرسطحی در منطقه خشک و نیمه خشک عملکرد مدل HYDRUS-۱D در تخمین توزیع رطوبت بود. تیمارهای نصب قطره چکان در سه عمق صفر، ۱۵ و ۳۰ سانتی متری و اندازه گیری رطوبت در شش عمق خاک (۱۰ تا۶۰ سانتی متری) با چهار تکرار در دوسال متوالی در منطقه خشک و نیمه خشک اصفهان طراحی شد.. رطوبت خاک به صورت روزانه توسط رطوبت سنج مدل (Sentek Pty Ltd) Diviner ۲۰۰۰ اندازه گیری گردید. به کمک مدل ET-HS داده های تبخیر از خاک بدست آمد و در نرم افزار HYDRUS-۱D استفاده شد. داده های شبیه سازی شده و مزرعه ای بر اساس شاخص های آماری مقایسه شدند. نتایج نشان داد در آبیاری قطره ای سطحی به جز عمق صفر تا ۱۰ سانتی متری که ضریب تبیین ) R۲ ( معادل ۷۴/۰ داشت، سایر عمق ها به نسبت دارای مقدار R۲ بالایی بودند و بهترین انطباق داده های رطوبت در عمق ۱۰ تا ۲۰ سانتی متری خاک بدست آمد (۹۳/۰=R۲). همچنین مقادیر شاخص ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) به جز در عمق نصب قطره چکان صفر (cm۳/cm۳۶۲/۰) و ۳۰ سانتی متری (۴۴/۰) در سایر عمق ها پایین بود. بیشترین میزان ضریب مقدار باقی مانده (CRM)، ۰۰۸/۰ و کمترین آن ۰۰۴۶/۰- بدست آمد. با توجه به مطلوب بودن نتایج ارزیابی، می توان مدل HYDRUS را برای مدیریت بهینه آبیاری در کشت خطی گندم در مناطق خشک و نیمه خشک استفاده کرد.

رطوبت سنج, منطقه خشک و نیمه خشک, حرکت آب در خاک, قطره چکان