بررسی تجمع غلظت فلزات سنگین (سرب،کادمیوم و جیوه) در عضله ماهی گوازیم دم رشته ای (Nemipterus japonicus) و ارزیابی ریسک ناشی از مصرف آن (مطالعه موردی: آب های شمال غرب خلیج فارس)

این مطالعه به بررسی غلظت سه فلز سرب، کادمیوم و جیوه در بافت عضله ماهی گوازیم دم رشته ­ای(Nemipterus japonicus) در آب­ های شم ال­غرب خلیج فارس به­همراه برآورد ریسک ناشی از مصرف عضله این ماهی برای انسان می ­پردازد. فلزات مورد نظر در نمونه­ های تهیه شده (۳۰ نمونه) پس از آماده­ سازی و انجام فرآیندهای استخراج و هضم، با استفاده از دستگاه جذب اتمی مجهز اندازه­ گیری گردیدند. نتایج نشان داد میانگین غلظت (±SD) در بافت عضله ماهی گوازیم دم رشته­ ای مربوط به فلزات سرب و جیوه به ­ترتیب ۰/۲۴۶±۲/۰۰ ، ۰/۰۲۶±۱/۰۲، میلی­­­­­­گرم بر کیلو­گرم وزن خشک می ­باشد. بالاترین غلظت فلزات سنگین سرب و جیوه در عضله گونه مورد مطالعه به ­ترتیب ۲/۴۰ و ۱/۰۹ و پایین ­ترین غلظت به ­ترتیب ۱/۵۵ و  ۱/۰۰ میلی­ گرم بر کیلو­گرم وزن خشک به­ دست آمد و کادمیم  قابل جذب در تمام نمونه ­ها کم ­تر از حد تشخیص دستگاه بود. فاکتورهای جذب روزانه(DI)  برای عناصرسرب،کادمیم  وجیوه به ­ترتیب ۴۶/۵۶، ۱/۶۲ و ۲۳/۷۴ میلی­ گرم بر شخص در روز و شاخص ریسک (HQ) به ­ترتیب ۱، ۱ و ۰/۸۷۴ به ­دست آمدند. مقایسه با استانداردهای شاخص نشان می ­دهد که مقدار سرب در عضله گوازیم دم رشته­ ای بالاتر از حد مجاز استاندارد سازمان بهداشت جهانی(WHO)  و برابر با سازمان وزارت کشاورزی، شیلات و غذای انگلستان (UKMAFF) می ­باشد ولی از نظر استاندارد سازمان غذا و داروی آمریکا(FDA)  در حد مجاز بوده و مقدار جیوه از هر سه استاندارد شاخص در این تحقیق بالاتر بود. با توجه به عدد شاخص ریسک(HQ) ، مصرف ماهی گوازیم دم رشته­ ای در این منطقه از لحاظ سرب،کادمیم  و جیوه خطری برای مصرف کنندگان نخواهد داشت. غلظت عناصر سرب و جیوه در دو جنس نر و ماده در ماهی گوازیم دم رشته­ ای با یکدیگر اختلاف معنی ­داری نداشت (۰/۰۵p). علاوه بر این بین غلظت جیوه در عضله ماهی گوازیم دم رشته ­ای با اندازه (طول کل و طول چنگالی) اختلاف معنی­ داری وجود نداشت (۰/۰۵p)، برای فلز سرب نیز بین مقدار غلظت فلز و اندازه طول چنگالی اختلاف معنی­ داری وجود نداشت (۰/۰۵p).

کلیدواژه ها:

فلزات سنگین ، گوازیم دم رشته ای ، جذب روزانه ، شاخص ریسک ، خلیج فارس