الهام خدابنده لو - دانشجوی کارشناسی ارشد GIS دانشکده نقشه برداری(ژئودزی و ژئوماتیک)، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی
عباس علیمحمدی سراب - دانشیار گروه GIS دانشکده نقشه برداری(ژئودزی و ژئوماتیک)، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی
ابوالقاسم صادقی نیارکی - استادیار گروهGIS دانشکده نقشه برداری(ژئودزی و ژئوماتیک)، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی
علی درویشی بلورانی - استادیار گروه RS/GIS دانشکده جغرافیا، پژوهشکده ژئوانفورماتیک دانشگاه تهران
علی اصغر آل شیخ - دانشیار گروه GIS دانشکده نقشه برداری(ژئودزی و ژئوماتیک)، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی

طوفان های گردوغبار یکی از مهم ترین چالش های اخیر در منطقه غرب آسیا محسوب می­شود. این پدیده به علت خشکسالی شدت بیشتری یافته و آثار منفی فراوانی در زندگی مردم منطقه گذاشته است. ازآنجاکه این منطقه در کمربند خشک و گردوغباری جهان قرار گرفته، ضروری است تا ابعاد گوناگون ریزگردها به خوبی واکاوی شود. پیش بینی و مدلسازی این پدیده می تواند از به خطر افتادن جان میلیون ها انسان جلوگیری کند. بنابراین، ارائه مدلی منطقه ای برای بررسی ابعاد گوناگون این پدیده ضروری است. المان های هواشناسی و اقلیمی موثر در پدیده ریزگرد همواره درحال تغییرند بنابراین، باید از مدل های مکانی- زمانی برای مدلسازی و بصری سازی آن بهره برد. بدین منظور، در این مطالعه با استفاده از قابلیت های مدلسازی مکانی- زمانی سیستم اطلاعات مکانی (GIS) و داده های به دست آمده از سنجش از دور (RS) همچون سرعت باد، رطوبت خاک، بافت خاک و مدل ارتفاعی زمین مدلی برای برآورد میزان گردوغبار برخاسته از سطح زمین طراحی و توسعه داده شد. مدل طراحی شده که DustEM (Dust Emission Model) نامیده شده است، میزان انتشار جریان های افقی ریزگرد را محاسبه می کند. در این مطالعه مدلسازی برای بازه زمانی سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۷ صورت گرفت و نتایج به دست آمده از آن با داده های AOD سنجنده MODIS ارزیابی شد. به منظور شناسایی مناطق با فعالیت ریزگرد بالا، خروجی مدل در سه طبقه مناطق با فعالیت کم، متوسط و زیاد با استفاده از حد آستانه های ۳/۰ و ۶/۰ برای شاخص AOD طبقه بندی شد و این مدل به صورت مکانی- زمانی مناطق بحرانی را شناسایی می­کند. میانگین شاخص صحت برای دوره مورد مطالعه % ۶/۷۳ به دست آمد که بیانگر دقت بالای مدل در شناسایی مناطق بحرانی است.

مدلسازی مکانی زمانی, کانون های ریزگرد, سیستم اطلاعات مکانی