بررسی پیکره بنیاد هم معنایی افعال در زبان عربی و نقش باهم آیی در تعیین معنا

رویکردهای جدید زبانشناسی، ابزارهای نوینی برای بررسی زبان در اختیار قرار داده است. یکی از این رویکردها، زبانشناسی پیکره ای است که با کمک حجم وسیعی از داده های زبانی، به مطالعه زبان می پردازد. بررسی باهم آیی واژگان در یک پیکره بزرگ از داده های زبان طبیعی، افق گسترده تری برای بررسی هم معنایی ترسیم می کند. در پژوهش حاضر پنج دسته از واژگان هم معنا انتخاب شده است که عبارتند از (طرد، نبذ، دحر)، (ترک، غادر)، (اعطی، منح)، (کتم، ستر) و (ارتشف، شرب). رویکرد پژوهش بررسی همزمانی است. با استفاده از ابزار Sketch Engine واژه های هم معنا در پیکره arTenTen۲۰۱۲ جستجو شد. همنشینهای پربسامد هر کدام استخراج شد. از آنجاکه تمام افعال از نوع متعدی انتخاب شده اند، با تمرکز بر همنشین هایی که مفعول فعل -یا شبه فعل- محسوب می شوند، سطوح مشترک و متمایز هر کدام در قالب یک جدول آماری ارائه گردید. نتایج نشان داد (طرد) با اشخاص، (نبذ) با صفات نکوهیده و (دحر) با سرکوب فتنه ها و بیماری ها، بیشترین همنشینی را دارند. فعل های (ترک و غادر) صرفا در مورد اماکن اشتراک معنایی دارند. (غادر) با اماکنی بیشترین بسامد را دارد که برگشت فرد به آن مکان، به طور معمول زیاد اتفاق نمی-افتد. (ترک) به صورت انحصاری در مورد تکالیف دینی و برجای گذاشتن اثر و نشانه، به کار رفته است. حال آنکه (غادر) در این موارد هیچ بسامدی ندارد. فعل (اعطی) با مواردی سر و کار دارد که اعطای آنها به صورت فیزیکی اتفاق نمی افتد. اما مفعول های همنشین با (منح) از نوع فیزیکی و یا مواردی هستند که به صورت مدرک و مجوز ارائه شده اند.

کلیدواژه ها:

هم معنایی ، باهم آیی ، زبان عربی ، پیکره