اولین گزارش گونه ( Nais variabilis Piguet, ۱۹۰۶ (Annelida: Oligochaeta: Naididae و الگوی پراکنش زمانی و مکانی آن در مصب رودخانه های چشمه کیله تنکابن و سردآبرود چالوس (حوضه جنوبی دریای خزر)

کرم کم تار Nais variabilisدر زیستگاه های آب شیرین و لب شور بسیار متداول و دارای پراکنش جهانی می باشد. این گونه که قبلا از فون آب شیرین ایران و سواحل جنوبی دریای خزرگزارش نشده بود، در هنگام بررسی لیمنولوژیکی رودخانه و مصب چشمه کیله و سردآبرود در امتداد سواحل ایرانی دریای خزر یافت گردید. نمونه ­برداری به ­مدت یک سال به­ صورت دو ماه یک ­بار، از آبان ماه ۱۳۹۳ تا شهریور ماه ۱۳۹۴ در سه ایستگاه در هر مصب (S۱ در اکوسیستم رودخانه، S۲ در اکوسیستم مصب و S۳ در اکوسیستم دریا) با استفاده از نمونه ­بردارهای گرب مدل ون وین (با سطح مقطع ۰/۰۳ مترمربع) و سوربر (با سطح مقطع ۰/۱ مترمربع با چشمه های به ابعاد ۰/۲ میلی متر) در سه تکرار انجام شد. نتایج حاصل از پراکنش زمانی نشان می دهد که بیش­ ترین و کم ­ترین تراکم و توده زنده این گونه به ­ترتیب در آبان ماه (۷۹/۸±۱۱۸/۸ تعداد در مترمربع و ۰/۰۳۴±۰/۰۷۵ گرم در مترمربع) و شهریور ماه (۹/۸±۲۶/۵ تعداد در مترمربع و ۰/۰۰۵±۰/۰۱۵ گرم در مترمربع) بود و دارای اختلاف معنی داری می باشند (۰/۰۵P) به ­طوری که ایستگاه های رودخانه ای تراکم و توده زنده (۸۳/۳±۱۳۹/۴ تعداد در مترمربع و ۰/۰۲۹±۰/۰۸ گرم در مترمربع) بیش ­تری نسبت به ایستگاه های مصبی (۱۰/۶±۲۱ تعداد در مترمربع و ۰/۰۰۶±۱۰/۰۵ گرم در مترمربع) و ایستگاه های دریایی (۰±۰ تعداد در مترمربع و ۰±۰ گرم در مترمربع) داشته اند. تراکم و توده زنده این گونه در رودخانه و مصب چشمه کیله بیش ­تر از سردآبرود بود. همبستگی معنی داری(۰/۰۵>P) بین تراکم و توده زنده N. variabilis با عوامل محیطی در آب (دما و شوری) و رسوب (دانه بندی و مواد آلی کل) مشاهده گردید.

کلیدواژه ها:

اولین گزارش ، Nais variabilis ، چشمه کیله ، سردآبرود ، دریای خزر