تغییرات جمعیت و تنوع زیستی موجودات خاکزی (هزارپایان) در جنگل های زاگرس (مطالعه موردی: شهرستان ایلام)

  • سال انتشار: 1397
  • محل انتشار: فصلنامه محیط زیست جانوری، دوره: 10، شماره: 4
  • کد COI اختصاصی: JR_AEJO-10-4_052
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 419
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محمد عباسی

گروه علوم جنگل، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

جواد میرزایی

گروه علوم جنگل، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

مجید میراب بالو

گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

چکیده

پژوهش حاضر، به ­مدت یک­سال (۱۳۹۴-۱۳۹۵) در جنگل­ های شهرستان ایلام به ­منظور بررسی تغییرات تراکم جمعیت و تنوع زیستی موجودات خاکزی شامل صدپایان و هزارپایان (Arthropoda: Myriapoda) انجام گرفت. بدین ­منظور نمونه ­برداری از خاک سه منطقه گچان، مانشت و قلارنگ، در طی فصول مختلف سال صورت پذیرفت. نمونه ­های خاک پس از ثبت مشخصات محل، به آزمایشگاه منتقل شدند و با استفاده از قیف برلیز نسبت به جداسازی صدپایان و هزارپایان اقدام گردید. در این بررسی در مجموع، تعداد ۷۳۰ نمونه از صدپایان و هزارپایان از منطقه حفاظت شده مانشت و قلارنگ جمع ­آوری و شمارش گردید که نمونه ­های جمع ­آوری شده متعلق به سه خانواده Dignathodontidae (گونه­ Henia sp.)، Scolopendridae (گونه­ Scolopendra cingulata) و Julidae (گونه ­های Cylindroiulus sp. و Amblyiulus sp.) بودند. حداکثر تراکم جمعیت صدپایان و هزارپایان در هر سه منطقه مورد نمونه ­برداری در فصل بهار دیده شد و تراکم جمعیت صدپایان و هزارپایان (تعداد در مترمربع) در کوه گچان (۱۴۷ و ۱۳۶) نسبت به کوه ­های مانشت (۱۱۱ و ۱۲۸) و قلارنگ (۹۲ و ۱۳۱) بالاتر بود. در اواخر پاییز، تراکم جمعیت به ­طور معنی ­داری در هر سه منطقه کاهش یافت. براساس نتایج حاصل از تجزیه واریانس، تاثیر فصول مختلف سال بر جمعیت صدپایان و هزارپایان در هر سه منطقه در سطح یک درصد معنی ­دار می ­باشد. با توجه به پوشش گیاهی متنوع در منطقه، مقدار شاخص ­های شانون– وینر و سیمپسون در هر سه منطقه نمونه ­برداری شده، بالا و در حد مطلوب بود. هم ­چنین نتایج مربوط به شاخص یکنواختی شانون نشان داد که مقدار این شاخص برای هزارپایان در هر سه منطقه نمونه ­برداری شده بیش ­تر از صدپایان می­ باشد. با توجه به نتایج این تحقیق و نظر به این­ که هزارپایان اهمیت زیادی در زنجیره ­های غذایی خاک و حفظ تعادل طبیعی در جنگل­ ها را دارند توصیه می­ شود برنامه­ های حفاظت از تنوع زیستی اکوسیستم­ های جنگلی مورد توجه و نظر بیش ­تری قرار گیرند.

کلیدواژه ها

تراکم جمعیت, صدپایان, هزارپایان, جنگل های زاگرس, ایلام

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.