تحلیل محتوای کتاب های درسی مطالعات اجتماعی از مولفه های به زیستی ریف

به زیستی از اندیشه ای حمایت می کند که افراد را با هدف بهبود و ارتقاء کیفیت زندگی به بازنگری و بازسازی افکار، ارزش های فرهنگی و ساختارهای اجتماعی تشویق می کند. در این زمینه رویکرد محتوا در جهت درک به زیستی دانش آموزان حائز اهمیت می باشد. بر این اساس هدف پژوهش حاضر، بررسی میزان برخورداری مولفه های به زیستی در کتاب های مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی می باشد. روش این پژوهش توصیفی، تحلیل محتوا می باشد و جامعه اطلاع رسان این پژوهش شامل چهار جلد کتاب درسی دوره ابتدایی در سال تحصیلی ۹۹-۱۳۹۸ و ابزارهای این پژوهش فرم تحلیل محتوا باتوجه به مولفه های به زیستی ریف است. به این صورت که پس از مشخص کردن مولفه های مورد نظر به عنوان ملاک های تحلیل و تعیین بند، پرسش و تصویر هر درس به عنوان واحد تحلیل با استفاده از تکنیک ویلیام رومی به تحلیل محتوای متن، پرسش ها و تصاویر کتاب های مذکور اقدام شد. نتایج پژوهش نشان داد که میزان توجه کتب مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی به صورت کلی و هر یک از کتاب ها به مولفه های به زیستی، در حد پایین تر از متوسط (ضریب درگیری پایین تر از ۱) بوده و از نظر توجه به به زیستی و مولفه های آن به تجدید نظر و ویرایش اساسی نیاز دارند. در این میان کتاب مطالعات اجتماعی پایه سوم با ضریب درگیری ۵۲/۰ دارای کم ترین ضریب درگیری و کتاب مطالعات اجتماعی ششم با ۸۳/۰ دارای بیشترین ضریب درگیری می باشند. علاوه بر این، میزان توجه کتاب ها به مولفه ها به صورت متوازن نمی باشد و در این میان مولفه ی روابط مثبت با دیگران بیشترین فراوانی و خودمختاری کم ترین فراوانی را به خود اختصاص داده اند.

کلیدواژه ها:

تحلیل محتوا ، به زیستی ، مولفه های به زیستی ، مطالعات اجتماعی ، دوره ابتدایی