یعقوب رضازاده - مربی دانشگاه آزاد
بهلول علیجانی - استاد دانشگاه خوارزمی

سرما و یخبندان در منطقه­ی شمال­غرب کشور، همه­ساله خسارت­های جبران­ناپذیری بر بخش­های حمل­و­نقل، تصادف­های جاده­ای، باغ­ها و محصول­های کشاورزی وارد نموده و زندگی عادی مردم را در شهر و روستاها فلج می­نماید. به­منظور تبیین و تحلیل همدید امواج فراگیر سرما در شمال­غرب ایران ابتدا روزهای بسیار سرد ۱۸ ایستگاه مورد مطالعه در دوره آماری ۲۳ساله استخراج شد. سپس از بین این آمار ۴۳ موج شدید و فراگیر انتخاب گردید. برای تحلیل سینوپتیکی امواج سرما در نهایت دو موج نماینده بهمن ۱۳۷۰ و دیماه ۱۳۸۶ تعیین شدند. نقشه­های فشار سطح زمین و سطح ۵۰۰ هکتوپاسکال این یخبندان­ها از سایت NCEP استخراج شده و تحلیل گردید. نتایج تحقیق نشان داد که علت بیش­تر یخبندان­های شدید سطح بالا ناشی از استقرار یک فرود عمیق در غرب ایران بوده که هوای سرد مناطق قطبی را به ایران هدایت می­کند. استقرار فراز مانع در شرق این فرود سبب ایستایی نسبی این فرود شده و تداوم سرما را در منطقه تشدید می­کند. در سطح زمین هم اکثرا پرفشارهای مهاجر غربی و گسترش زبانه پرفشار سیبری بر شدت سرمای هوای سطح ۵۰۰ هکتوپاسکال می­افزاید. بر این اساس می­توان حداقل از ۵ روز قبل با استقرار این سیستم­ها در همسایگی­های منطقه مورد مطالعه شرایط سرمایی را پیش­بینی کرده ومدیران و کشاورزان را برای مقابله با سرما آماده نمود.

: امواج سرمایی, شمال غرب ایران, الگوهای سینوپتیک, پرفشار های مهاجر, پرفشار سیبری, یخبندان