مقایسه کارآیی مدلهای سری زمانی خطی و غیرخطی در شبیهسازی و پیش بینی تبخیر- تعرق مرجع

  • سال انتشار: 1397
  • محل انتشار: فصلنامه جغرافیا و برنامه ریزی، دوره: 22، شماره: 63
  • کد COI اختصاصی: JR_GEOP-22-63_007
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 190
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

کامران زینال زاده

عضو هیئت علمی دانشگاه ارومیه

ندا خان محمدی

دانشجوی دکتری مهندسی منابع آب

چکیده

برآورد دقیق میزان تبخیر- تعرق مرجع (ETo) نقش بسیار مهمی در مدیریت منابع آب و بهینه­سازی مصرف آب کشاورزی دارد. یکی از روش­های برآورد ETo استفاده از مدل­های سری زمانی است. در این تحقیق، دقت و کارائی مدل خطی آرما (ARMA) و غیرخطی بیلینییر (BL) در شبیه­سازی و پیش­بینی ETo در سه ایستگاه سینوپتیک واقع در شمال غرب کشور مورد مقایسه قرار گرفت. بدین­منظور، مقادیر ماهانه EToاز سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۴ با استفاده از روش ­فائو­پنمن­مانتیث ۵۶ محاسبه شد. مقادیر محاسبه شده ETo در طول سال­های ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۹ و ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۴ به ترتیب برای واسنجی و صحت­سنجی مدل­ها به کار گرفته شد. نتایج شاخص­های آماری در مرحله صحت­سنجی (میلیمتر بر روز ۶۹۱/۰RMSE< و ۸۱۸/۰R۲> ) نشان داد که هر دو مدل خطی و غیرخطی می­توانند سری زمانی ETo را با دقت قابل­قبول در ایستگاه­های مورد مطالعه شبیه­سازی و پیش­بینی نمایند. در نهایت، مقادیر ETo با استفاده از کل آمار موجود طی سال­های ۲۰۱۴-۱۹۹۰ توسط هر دو روش مورد مطالعه مدل و با انتخاب مدل برتر برای پنج سال آتی (۲۰۱۹-۲۰۱۵) پیش­بینی شد. همچنین، نتایج آزمون دایبلد و ماریانو نشان داد که تفاوت معنی­داری بین نتایج دو مدل خطی و غیرخطی در مدل­بندی سری زمانی ETo، جز در ایستگاه اردبیل، وجود ندارد. برآورد دقیق میزان تبخیر- تعرق مرجع (ET۰) نقش بسیار مهمی در مدیریت منابع آب و بهینه­سازی مصرف آب کشاورزی دارد. یکی از روش­های برآورد ET۰ استفاده از مدل­های سری زمانی است. در این تحقیق، دقت و کارائی مدل خطی آرما (ARMA) و غیرخطی بیلینییر (BL) در شبیه­سازی و پیش­بینی ET۰ در سه ایستگاه سینوپتیک واقع در شمال غرب کشور مورد مقایسه قرار گرفت. بدین­منظور، مقادیر ماهانه ET۰از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۴ با استفاده از روش ­فائو­پنمن­مانتیث ۵۶ محاسبه شد. مقادیر محاسبه شده ET۰ در طول سال­های ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۹ و ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۴ به ترتیب برای واسنجی و صحت­سنجی مدل­ها به کار گرفته شد. نتایج شاخص­های آماری در مرحله صحت­سنجی (میلیمتر بر روز ۶۹۱/۰RMSE< و ۸۱۸/۰R۲> ) نشان داد که هر دو مدل خطی و غیرخطی می­توانند سری زمانی ET۰ را با دقت قابل­قبول در ایستگاه­های مورد مطالعه شبیه­سازی و پیش­بینی نمایند. در نهایت، مقادیر ET۰ با استفاده از کل آمار موجود طی سال­های ۲۰۱۴-۱۹۹۰ توسط هر دو روش مورد مطالعه مدل و با انتخاب مدل برتر برای پنج سال آتی (۲۰۱۹-۲۰۱۵) پیش­بینی شد. همچنین، نتایج آزمون دایبلد و ماریانو نشان داد که تفاوت معنی­داری بین نتایج دو مدل خطی و غیرخطی در مدل­بندی سری زمانی ET۰، جز در ایستگاه اردبیل، وجود ندارد.

کلیدواژه ها

آزمون ماریانو, تبخیر-تعرق مرجع, مدل خطی آرما, مدل غیرخطی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.