سید امیرحسین اعتصامی - کارشناس مالی اسلامی سازمان بورس و اوراق بهادار/ دانشگاه امام صادق علیه السلامی
مهدی صادقی شاهدانی - عضو هیات علمی و رییس دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد
مقصود ایمانی - هیئت علمی دانشکده حقوق دانشگاه امام صادق

تامین مالی یکی از اساسی‎ترین الزامات انجام پروژه‎های توسعه‎ای و تولیدی از میادین نفتی و گازی است. ویژگی‎های خاص پروژه‎های نفتی روش‎های بهینه تامین مالی را مقید به شرایط خاص این صنعت می‎نماید. مراحل اکتشاف و توسعه میدان نسبت به مرحله تولید ریسک بالاتری را بر پیمانکار نفتی تحمیل می‎کند؛ ازاین رو در مرحله اکتشاف، پیمانکار تمایل به تسهیم ریسک و انتشار سهام دارد؛ ولی در مراحل توسعه و تولید از روش استقراض و وام استفاده می‎شود. وام‎های مبتنی بر ذخایر، یک روش متداول در تامین مالی شرکت‎های نفتی در مراحل توسعه و تولید میدان است. در این روش، شرکت نفتی تا سقف معینی (پایه استقراض) که براساس ذخایر تحت تصرف شرکت نفتی مشخص می‎شود، در قالب وام گردان می‎تواند از تسهیلات بانک استفاده کند. استفاده از این روش به شرایط و محدودیت‎های تصرف و تملک در ذخایر نفتی منوط است. در این مقاله با روش توصیفی−تطبیقی، از دیدگاه فقه و حقوق اسلامی به امکان سنجی استفاده از این ابزار تامین مالی پرداخته شده است.

وام مبتنی بر ذخایر, انفال, منابع نفت و گاز, ترهین ذخایر, وام‎های گردان