بررسی فونستیک ماهیان غیربومی در رودخانه های استان تهران

ایران از لحاظ اقلیم حیاتی در منطقه تبادلات جغرافیای جانوری مهمی قرار گرفته و از این ­رو دارای فون ماهیان متنوع و جالبی است. این پژوهش به بررسی فونستیک گونه­ های غیربومی ماهیان در رودخانه ­های استان تهران (جاجرود، حبله ­رود، نمرود و لار) پرداخته است. در طی این تحقیق که در پاییز و زمستان ۱۳۹۵ و بهار و تابستان ۱۳۹۶ صورت گرفت، نمونه­  برداری از ماهیان به ­صورت فصلی با استفاده از دستگاه الکتروشوکر و تورهای دستی و انتظاری در دوازده ایستگاه در رودخانه ­های استان تهران صورت گرفت. نمونه ها پس از صید با فرمالین تثبیت شده و جهت بررسی های زیست­ سنجی به آزمایشگاه منتقل گردیدند و توسط کلیدهای شناسایی معتبر مورد شناسایی قرار گرفتند. این بررسی نشان داد به­ طورکلی ۷ گونه متعلق به ۶ جنس و ۳ خانواده از ۳ راسته مربوط به رده ماهیان استخوانی شناسایی شدند. از نظر تعداد گونه، ماهی قزل ­آلای رنگین ­کمان (Oncorhynchus mykiss) دارای رتبه اول و ماهی کاراس یا کپور برکه ­ای (Carassius carassius) در مرتبه بعدی قرار داشت. هم­ چنین گونه­ های ماهی آزاد چشمه ­ای (Salvelinus fontinalis)، ماهی خیاطه (Alburnoides eichwaldii)، سیاه ماهی (Capoeta  aculeate)، ماهی قرمز یا کپور طلایی (Carassius auratus)، ماهی لوچ سبیلک ­دار (Oxynemacheilus angorae) نیز در رودخانه ­­های مورد مطالعه صید شدند. بیش ­ترین تعداد گونه ­های غیربومی در رودخانه ­ها عبارت بود از: رودخانه لار> رودخانه جاجرود > رودخانه حبله ­رود = نمرود. در ایستگاه­ های فشم، خمده و پلور هیچ ­گونه غیربومی یافت نشد. نتایج حاکی از گسترش گونه­ های ماهیان غیربومی در رودخانه ­های استان تهران از طریق عمدی و غیرعمد است. این ماهیان، ممکن است برای غذا و مکان ­های تخم ­ریزی با ماهیان بومی رقابت کنند. حتی برخی از آن ­ها قادرند با ماهیان بومی تولید هیبرید نمایند، ممکن است ماهیان بومی را شکار نموده و یا به عنوان منبع بیماری بر جمعیت ماهیان بومی تاثیر بگذارند و از این حیث شناسایی آن ­ها و بررسی تاثیراتشان بر منابع آبی بسیار حائز اهمیت می ­باشد.

کلیدواژه ها:

فونستیک ، ماهی ، گونه غیربومی ، رودخانه ، تهران