لطفعلی کوزه گر کالجی - دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهیدبهشتی، تهران
آرمان مسلمی - دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران

طی چند دهه اخیر، شهر تهران با افزایش چشمگیر جمعیت شهرنشین روبه­رو بوده است. این افزایش شهرنشینی و در پی آن استفاده از زمین جهت سکونتگاه­های شهری بدون در نظر گرفتن توان­های محیطی، باعث پیامدهای ناگوار و تخریب محیط­زیست در تهران شده است و تعادل بین شهر و محیط­زیست را مختل نموده است. رود دره­های شهری به عنوان یکی از عناصر ساختار اکولوژیکی شهرها می­توانند نقش موثری در جهت ایجاد تعادل بین فضای انسان­ساخت شهر و طبیعت ایفاء نمایند، اما استفاده گسترده سبب شده تا فشاری بیش از توان محیط به طبیعت وارد شود و شاهد از بین رفتن عناصر طبیعت مانند درختان، پوشش­گیاهی، آلودگی آب و... باشیم. لذا ایجاد و افزایش مکان­های تفریحی ، برنامه­ریزی محیط­های طبیعی در راستای حفظ و احیاء اکوسیستم­های طبیعی و بهره­برداری بهینه از آنها، امری کاملا ضروری به نظر می­رسد. مقاله حاضر از نوع توصیفی – تحلیلی و بر اساس مدل ترکیبی تحلیل استراتژیک SWOT و مدل برنامه­ریزی استراتژیکQSPM  است. این پژوهش به بررسی روند برنامه­ریزی احیای محیط­طبیعی رود دره­ها در شهر تهران پرداخته و رود­دره­ درکه را به عنوان یک نمونه از این رود­دره­ها مورد مطالعه قرار داده و با انجام مطالعات میدانی و بررسی مدارک، بر اساس امکانات و فرصت­ها، محدودیت­ها و تهدیدات، راهبردهایی به منظور برنامه­ریزی احیای محیط­طبیعی این روددره ارائه داده است. نتایج تحقیق نشان دهنده آن است که؛ استراتژی­های انتخاب شده QSPM از میان پنج استراتژی برگزیده، استراتژی حفظ، احیاء، تقویت پوشش­گیاهی و زیستگاه­های طبیعی، با نمره جذابیت ۰۴۸/۶ نسبت به دیگر استراتژی­ها از اولویت بالایی برخوردار است.

رود دره- محیط طبیعی- تهران- درکه- SWOT