محمد رضا کنعانی - پژوهشکده گیاهان و مواد اولیه دارویی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

سابقه و هدف: پارک های ملی به منظور جلوگیری از انقراض گونه های گیاهی و جانوری و به عنوان ذخیره گاه های ژنتیکی گونه های گیاهی و جانوری در هر کشور ارزشمند و یکی از مهم ترین پشتوانه های اساسی برای احیای طبیعت هستند. پارک ملی بمو با وسعت ۴۸۰۷۵ هکتار در مجاورت شهر شیراز قرار دارد. این تحقیق برای نخستین بار به ارزیابی حفاظتی و اکولوژیک گیاهان آوندی آن می پردازد.مواد و روش ها: نقشه ها و زیستگاه های مختلف، طی سال های ۱۳۷۸تا ۱۳۹۰ مورد بررسی کتابخانه ای و پیمایش صحرایی قرار گرفتند. گیاهان بر اساس فلورهای موجود ایران (فارسی و لاتین) و کشورهای همسایه در محل هرباریوم دانشگاه شهید بهشتی شناسایی شدند و همچنین برخی گونه هااز طریق مقایسه  با نمونه های هرباریوم ایران و هرباریوم موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور (TARI) شناسایی شدند.نتایج و بحث : از مجموع ۱۸۳۰ نمونه جمع آوری شده، تعداد ۵۳۴ گونه شناسایی و ثبت شد. ارزیابی حفاظتی گونه ها نشان داد که ۱۲۹ گونه در وضعیت کمتر نگران کننده (LC)، ۷ گونه آسیب پذیر (VU)، ۱ گونه در خطر انقراض (EN) و ۳۹۷ گونه فاقد اطلاعات کافی حفاظتی (DD) بودند. همچنین وضعیت بومزادی فلور منطقه نشان داد که سهم گونه های انحصاری منطقه نسبت به کل گونه های انحصاری ایران، ۱/۵ % است و از ۷۴ گونه ی بومزاد استان فارس، تعداد ۲۶ گونه (۱/۳۵%) آن در محدوده ی منطقه ی پژوهش رویش داشتند. بررسی بوم شناختی شکل زیستی نشان داد که کاموفیت ها با ۲/۵۳ % بیشترین و پس از آن تروفیت ها با ۷/۲۱ % شکل زیستی غالب را به خود اختصاص دادند. نتایج داده های مربوط به کورولوژی منطقه نشان داد که ناحیه ایران-تورانی با فراوانی ۴/۵۱% و سپس نواحی ایران و آناتولی و مدیترانه ای به ترتیب با ۷/۲۱% و ۲/۱۴% بیشترین عناصر گیاهی را به خود اختصاص دادند.نتیجه گیری: مقایسه فلور مناطق همجوار با پارک ملی بمو و بررسی های روایی و چشمی نشان داد که نقش حفاظتی توانسته بود برخی گونه های دارویی، خوراکی و دامی را از معرض خطر دور نگه دارد. همچنین به نظر می رسد نقش کاهش بارندگی ها و آتش سوزی های سال های اخیر، عمدتا روی گیاهان یک ساله چشمگیرتر بوده است. بنابراین نیاز به حفاظت و آموزش درباره حفظ گونه های گیاهی و استفاده بهینه از گیاهان در مناطقی مثل استان فارس که محل مهمی برای کوچ و اسکان عشایر است، ضرورت بیشتری دارد.

بمو, انحصاری, حفاظت, کورولوژی, شکل زیستی