مقایسه عملکرد لوبیا در سیستم های آبیاری شیاری، تیپ و رین فلت

سابقه و هدف: سیستم آبیاری بارانی رین فلت یک سیستم نوین آبیاری بوده که کارآیی آن می تواند در عملکرد محصولات مورد بررسی قرار گیرد. با توجه به اینکه سطح قابل توجهی از اراضی استان مرکزی به کشت لوبیا اختصاص داده می شود و از طرفی تاثیر آبیاری روی لوبیا به روش قطره ای تیپ و بارانی رین فلت در این منطقه ناشناخته است، لذا هدف از این پژوهش، تعیین مناسب ترین سیستم آبیاری با هدف افزایش بهره وری و کاهش مصرف آب برای کشت لوبیا می باشد. همچنین در این پژوهش، آبیاری شیاری به عنوان تیمار شاهد در نظرگرفته می شود.مواد و روش ها: به منظور مقایسه بهره وری مصرف آب در کشت لوبیا تحت سیستم های آبیاری شیاری، بارانی رین فلت و قطره ای تیپ، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. همچنین وضعیت توزیع کود ازته در عمق خاک، بین دو سیستم آبیاری بارانی رین فلت و قطره ای تیپ مورد مقایسه قرار گرفت. کود اوره در سه نوبت شامل مرحله ظهور سه برگچه سوم، شروع گلدهی و مرحله پرشدن دانه ها استفاده گردید. برای اندازه گیری رطوبت خاک از دستگاه TDR استفاده شد. عملکرد بیولوژیک محصول، عملکرد دانه، شاخص برداشت و کارآیی مصرف آب در تیمارهای آزمایشی تعیین گردید. نهایتا قبل از کشت و بعد از برداشت، از عمق های صفر تا ۱۲۰ سانتی متری خاک نمونه برداری صورت پذیرفت و به وسیله دستگاه کجلدال اتوماتیک میزان ازت خاک تعیین گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که اثر روش های مختلف آبیاری بر تعداد غلاف در بوته و تعداد دانه در بوته در سطح احتمال ۵ درصد و بر مقدار آب مصرفی در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. روش آبیاری رین فلت موجب افزایش در عملکرد دانه به میزان حداکثر ۵/۲۹ درصد و افزایش عملکرد بیولوژیک به میزان حداکثر ۸/۲۷ نسبت به روش آبیاری تیپ و شیاری گردید؛ اما این افزایش معنی دار نبود. اختلاف بهره وری آب در روش های رین فلت و تیپ اختلاف معنی داری نداشتند، اما اختلاف آن ها با سیستم شیاری معنی دار بود. بیشترین بهره وری فیزیکی آب با میانگین ۳۶۰ گرم ماده خشک به ازای هر متر مکعب آب مصرفی به روش آبیاری تیپ تعلق داشت؛ اما این برتری نسبت به روش آبیاری رین فلت تنها ۸/۲ درصد بود. میزان آبشویی ازت در عمق صفر تا ۳۰ سانتی متر و ۳۰ تا ۶۰ سانتی متر در روش آبیاری رین فلت بیشتر از روش آبیاری تیپ بود؛ اما آبشویی قابل توجهی از این عنصر در اعماق ۶۰ سانتی متر و بیشتر خاک مشاهده نشد. با توجه به نسبت هزینه های اجرای هر یک از روش های آبیاری در مقایسه با محصول تولیدی، مشخص گردید که هزینه اجرای سیستم آبیاری تیپ نسبت به هر کیلوگرم لوبیای تولید شده، در حدود ۷/۲ برابر سیستم آبیاری رین فلت بود. نتیجه گیری: بهره وری فیزیکی آب در آبیاری رین فلت با آبیاری قطره ی تیپ اختلاف معنی داری ندارد، اما اختلاف آن با آبیاری شیاری معنی دار می باشد. با این حال، کشت لوبیا با استفاده از روش آبیاری بارانی رین فلت به دلیل بهره وری اقتصادی مناسب تر در مقایسه با سیستم های آبیاری قطره ای تیپ و آبیاری سطحی شیاری، توصیه می گردد.

کلیدواژه ها:

بهره وری اقتصادی ، کارآیی مصرف آب ، روش های آبیاری ، توزیع ازت