تعیین سهم عوامل مختلف اقلیمی در رخداد گردوغبار داخلی و خارجی کلان شهر اهواز با استفاده از شبکه عصبی - مصنوعی

  • سال انتشار: 1400
  • محل انتشار: مجله جغرافیا و پایداری محیط، دوره: 11، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_GERAZ-11-2_002
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 285
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

فاطمه درگاهیان

عضو هیئت علمی بخش تحقیقات بیابان، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

هنگامه شیراوند

پژوهشگر مرکز ملی خشکسالی، تهران، ایران

سکینه لطفی نسب اصل

عضو هیئت علمی بخش تحقیقات بیابان، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

شهر اهواز افزون بر منابع گردوغبار داخلی به­واسطه قرارگیری در مسیر عبور بادهای جنوب شرق - شمال غرب و بالعکس از بیشتر منابع کانون­های گردوغبار خارجی تاثیرپذیر است. در نوشتار پیش رو گردوغبارهای داخلی و خارجی ازهم تفکیک و سهم عوامل اقلیمی در رخداد آن­ها در شهر اهواز تعیین شد. برای این منظور از داده­های مربوط به پارامترها و پدیده­های اقلیمی موثر بر رخداد گردوغبار استفاده شد. برای تعیین میزان اهمیت هر یک از عوامل اقلیمی در رخداد گردوغبار از تحلیل و مقایسه شبکه­های مختلف عصبی استفاده شد. در این بررسی ۷۰% داده­ها به­عنوان داده آموزشی و ۳۰% داده­ها به­عنوان داده تست وارد شبکه شد. به­منظور ارزیابی دقت توابع مختلف، مجموع مربعات خطای داده­های آموزشی و تست، خطای نسبی داده­های آموزشی و تست و همچنین ضریب همبستگی بین مقادیر اندازه­گیری­شده و تخمین­زده­شده رخداد گردوغبار و عوامل اقلیمی با یکدیگر مقایسه شد. در نهایت مدلی که کمترین میزان خطا و بیشترین ضریب همبستگی را نشان داد، به­عنوان مدل بهینه برای بررسی سهم عوامل اقلیمی تاثیرگذار بر رخداد گردوغبار داخلی و خارجی انتخاب شد. نتایج نشان داد؛ عامل باد با سرعت بیش از شش متر بر ثانیه و سپس باد کمتر از شش متر بر ثانیه، بیشترین نقش را در رخداد گردوغبار داخلی ایفا کرده و تغییرات بارش در درجه سوم اهمیت موثر بوده است. در رخداد گردوغبارهای خارجی به­دلیل تاثیرپذیری از شرایط مناطق دوردست­تر که کمابیش در خارج از مرز سیاسی ایران هستند، عواملی که بیشتر رخداد آن­ها منطقه­ای بوده است؛ مانند شاخص خشک­سالی SPEI (شاخص بارش و تبخیر و تعرق استاندارد) و شاخص DTR (اختلاف دمای بین شب و روز)، در رخداد گردوغبارهای فراگیر منطقه­ای که به اهواز رسیده، اهمیت بیشتری داشته است.

کلیدواژه ها

پارامترهای اقلیمی, شاخص های اقلیمی, شبکه عصبی مصنوعی, گردوغبار, منابع داخلی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.