فرنگیس شریفی - دانشجوی دکترای تخصصی بهداشت باروری، مرکز تحقیقات مراقبت های پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
مریم کبیریان - دانشجوی دکترای تخصصی بهداشت باروری، مرکز تحقیقات مراقبت های پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
رباب لطیف نژاد رودسری - استاد گروه مامایی، مرکز تحقیقات مراقبت های پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران. استاد گروه مامایی، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.

مقدمه: کارآزمایی­های بالینی در پزشکی مبتنی بر شواهد حائز اهمیت هستند و تصمیمات درمان بر اساس نتایج این مطالعات اتخاذ می­گردند. به دلیل فراوانی این نوع پژوهش ها در بحث طب مکمل و تاثیر آن بر ناباروری، مطالعه حاضر با هدف ارزیابی نقادانه کارآزمایی­های بالینی در زمینه تاثیر طب مکمل و جایگزین بر میزان بارداری در زنان نابارور انجام شد. روش کار: در این مرور نقادانه متون، جستجو در پایگاه های الکترونیکی Magiran، SID،Scopus ، PubMed، Embase و Web of Science بدون محدویت زمانی تا اواخر آبان ۱۳۹۹ با کلمات کلیدی طب مکمل، جایگزین و ناباروری انجام گردید. معیارهای ورود به مطالعه، کارآزمایی­های بالینی منتشر شده به زبان فارسی یا انگلیسی مربوط به مصرف طب مکمل و جایگزین در زنان نابارور و معیارهای خروج شامل: عدم دسترسی به متن کامل انگلیسی مقاله و عدم رعایت اصول انجام کارآزمایی کنترل شده تصادفی بود. در ارزیابی مقالات از چک لیست کانسورت ۲۰۱۷ برای درمان­های غیردارویی استفاده گردید. محدوده امتیازدهی مقالات ۴۴-۰ بود. یافته ها: از ۲۵ مقاله مورد بررسی، میزان انطباق کلی کیفیت گزارش مقالات با ابزار کانسورت حدود ۵۰% برآورد شد. بیشترین نقص در قسمت عنوان و چکیده (۷۲۶/۰±۸۸/۰) و بحث (۸۹۸/۰± ۱۶/۱) مشاهده شد. میانگین کلی نمرات مقالات ۱۷۶/۶±۶۸/۲۲ با حداقل نمره  ۹ و حداکثر ۳۳ بود. نتیجه گیری: کیفیت مقالات بررسی شده در مطالعه حاضر در حد متوسط بود. کارآزمایی­های بالینی بایستی بر اساس اصول استاندارد انجام و گزارش شوند و قبل از انتشار با ابزارهای مرتبط بررسی نقادانه گردند. آموزش پژوهشگران در جهت ارتقاء کیفیت مقالات کمک کننده است. کلمات کلیدی: ارزیابی نقادانه، بارداری، طب مکمل و جایگزین، کارآزمایی­های کنترل شده تصادفی، ناباروری

ارزیابی نقادانه, بارداری, طب مکمل و جایگزین, کارآزمایی­های کنترل شده تصادفی, ناباروری