اثر آب شور مغناطیسی شده بر جذب عناصر غذایی ضروری به وسیله گیاه ذرت

سابقه و هدف: جمعیت روبه رشد به غذا و آب بیشتری نیاز دارد که با کاهش منابع آبی متعارف، افزایش بهره وری عناصر غذایی در سامانه های متعارف ضروری خواهد بود. ایران در بخش میانی کمربند خشک کره زمین واقع شده، زمین های خشک و نیمه خشک بیش از ۶۰ درصد مساحت آن را پوشانده و در نتیجه آب مهمترین فاکتور محدود کننده در فعالیت های کشاورزی و بیولوژیکی است. کاربرد آب های نامتعارف در کشاورزی امری اجتناب ناپذیر بوده و در شرایط کشور ما نیز اهمیت زیادی دارد. آب های نامتعارف آب هایی هستند که قابلیت استفاده به صورت عادی و مستقیم را نداشته و برای استفاده باید اصلاحاتی از جمله حذف آلاینده های زیستی، فلزات سنگین، اصلاح شوری و pH روی آنها انجام شود. هدف این پژوهش ارزیابی اثر آب مغناطیسی بر جذب عناصر غذایی ضروری به وسیله گیاه ذرت (Zea mays) در شرایط شور بود.  مواد و روش ها: برای تهیه آب مغناطیسی از دستگاه الکترومغناطیسی با شدت میدان ۸ تا ۱۰ میلی تسلا استفاده شد. این آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با دو فاکتور آب و شوری اجرا شد. تیمارهای آزمایشی از ترکیب دو سطح آب، غیرمغناطیسی (نرمال) و مغناطیسی و سه سطح شوری، ۸۰۰، ۱۳۰۰ و ۲۱۰۰ میلی گرم در لیتر NaCl، با سه تکرار تشکیل شد. ویژگی های فیزیکی شیمیایی خاک از جمله بافت، کربن آلی، ظرفیت تبادل کاتیونی، قابلیت هدایت الکتریکی، pH، کلسیم، منیزیم، سدیم و پتاسیم محلول و تبادلی، نیترات، سولفات، کلر، فسفر، بر، آهن، روی، منگنز و مس و همچنین عناصر موجود در گیاه از جمله نیتروژن کل، فسفر، بر، پتاسیم، سدیم، کلسیم، منیزیم، آهن، روی، منگنز و مس با استفاده از روش های استاندارد اندازه گیری شد.  نتایج و بحث: نتایج تجزیه شیمیایی آب نشان داد که میدان الکترومغناطیسی اثر معنی داری بر ویژگی های شیمیایی آب ندارد. با توجه به ویژگی های خاک پیش و پس از برداشت محصول، آب مغناطیسی فقط بر غلظت های سدیم محلول و تبادلی، کلر، کلسیم و منیزیم محلول اثر معنی دار داشت. همچنین با افزایش شوری، جذب عناصر غذایی پرمصرف و درصد پروتئین کاهش و جذب عناصر غذایی کم مصرف و سدیم افزایش یافته است. بررسی مقایسه میانگین تیمارهای آزمایشی نشان داد که آب مغناطیسی جذب تمامی عناصر غذایی و درصد پروتئین را در برگ و دانه ذرت افزایش داده اما در مورد ریشه تغییر معنی داری مشاهده نشد. نتایج این پژوهش نشان داد که آب مغناطیسی در گیاه ذرت سبب کاهش تجمع سدیم و در نتیجه پیامدهای مخرب آن در اندام زایشی شده و با تجمع سدیم در ریشه و ساقه افزایش مقاومت گیاه به تنش شوری را سبب شده است.  نتیجه گیری: در نواحی خشک و نیمه خشک ایران، با کاهش کیفیت آب مناسب در بخش کشاورزی، به نظر می رسد استفاده از آب مغناطیسی می تواند منجر به بهبود عملکرد و بهره وری آب شود؛ بنابراین انجام پژوهش های بیشتری در این زمینه پیشنهاد می شود. 

کلیدواژه ها:

آب مغناطیسی ، پروتئین ، شوری ، ذرت ، عناصر غذایی