امین محمودیان چوپلو - گروه مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه گرگان، گرگان، ایران
حمید نیک نهاد - گروه مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه گرگان، گرگان، ایران

سابقه و هدف: تعیین پاسخ گونه ­های گیاهی به عامل­ های محیطی از هدف ­های مهم تجزیه و تحلیل جوامع گیاهی می ­باشد.  هدف تحقیق حاضر، بررسی مهمترین عامل ­های محیطی موثر بر حضور گونه ­ D. glomerataدر مرتع­ های شهرستان تکاب می ­باشد. مواد و روش­ ها:  در این مطالعه، ۸۴  پلات ۱ متر مربعی درامتداد آزیموت منطقه مورد مطالعه با روش سیستماتیک _ تصادفی برداشت شد. در هر پلات حضور  گونه ثبت و یک نمونه خاک از عمق صفر تا بیست سانتی متر برداشت شد. در آزمایشگاه، برخی ویژگی­ های فیزیکی و شیمیایی خاک شامل  بافت، اسیدیته، هدایت الکتریکی، درصدکربن آلی و ازت کل، تعیین گردید. بمنظور برازش منحنی پاسخ گونه نسبت به گرادیان­ های محیطی ازتوزیع دوجمله­ ای تابع (Huisman–Olff–Fresco ) HOF استفاده شد.   نتایج و بحث: نتایج نشان داد که متغیر ارتفاع از سطح دریا  مهم ترین متغیر محیطی در پراکنش گونه D. glomerata است. میزان بهینه اکولوژیکی نسبت به ارتفاع  برای  گونه D. glomerata، برابر با ۲۱۰۰ متر می ­باشد.  بعد از متغیر ارتفاع از سطح دریا، درصد شیب، درصد کربن آلی، درصدازت کل  و میزان رطوبت خاک تاثیر بیشتری بر پراکنش گونه D. glomerata دارند. نتیجه ­گیری: بطور کلی گونه  D. glomerata در منطقه ­های کوهستانی دارای شیب کمتر و ماده آلی و رطوبت خاک بیشتر، حضور بیشتر و پراکنش بهتری دارد.

ارتفاع, تابع HOF, متغیرهای محیطی, مقدار بهینه