فهیمه مهران فر - ایران، اصفهان، دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشکده مهندسی حمل ونقل، کارشناسی ارشد
محمد تمنایی - ایران، اصفهان، دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشکده مهندسی حمل ونقل، استادیار
رامین جوادی - ایران، اصفهان، دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشکده علوم ریاضی، دانشیار
هاشم کلانتری - ایران، تهران، مرکز توسعه، آموزش و فناوری راه آهن، رئیس گروه مطالعات و تحقیقات بهره برداری

در شبکه های حمل ونقل ریلی، وجود تقاضای زیاد صاحبان کالا برای جابه جایی بار از مبادی به مقاصد مختلف و محدودیت ظرفیت محورها،سبب شده است تا استفاده ی بهینه از ظرفیت زیرساخت شبکه ی حمل ونقل سبز ریلی و اولویت بندی زوج مبدا-مقصدها در عبور از مسیرهای مختلف شبکه، همواره به عنوان یک دغدغه ی مهم برای گردانندگان سیستم مطرح باشد. پژوهش حاضر به بررسی مسئله ی جریان چند کالایی در شبکه ی ریلی با رویکرد تعیین زوج مبدا-مقصدهای دارای اولویت عبور از شبکه، با هدف بیشینه سازی سود راه آهن می پردازد. در این مسئله، با توجه به محدودیت ظرفیت محورهای شبکه ی ریلی، تقاضای زوج مبدا-مقصدهای شبکه، و نیز هزینه ی حمل ونقل کالاهای مختلف، اولویت زوج مبدا-مقصدها جهت اشغال ظرفیت محورهای شبکه مورد تحلیل قرار میگیرد. به منظور حل مسئله ی توسعه دادهشده در پژوهش حاضر، یک مدل برنامه ریزی ریاضی خطی توسعه داده شده است. خروجی مدل مذکور، الگوی بهینه و اقتصادی جریان بار در شبکه ی ریلی را بر اساس بیشینه درآمد گرداننده ی این شبکه مشخص مینماید. این مدل ریاضی، برای شبکه ی ریلی کشور ایران پیاده سازی گردیده است. براساس نتایج حاصله در این پژوهش، مفهومی تحت عنوان "ظرفیت اقتصادی" برای هر سیرگاه ریلی قابل توسعه است. این مفهوم، به میزان درآمد بالقوه ی حاصل از عبور جریان بار از سیرگاه در بازه ی مشخص زمانی اطلاق میگردد. افزایش بهره وری در استفاده از ظرفیت اقتصادی سیرگاه های شبکه ی ریلی، به منظور بیشینه سازی درآمد حاصل از عبور اولویت دهی شده ی جریان بار از شبکه، میتواند به عنوان هدفی مهم برای گرداننده شبکه ی ریلی محسوب گردد. نتایج پژوهش، ابزار مناسبی را جهت تعیین الگوی بهینه ی استفاده از ظرفیت محورهای ریلی، در اختیار برنامه ریزان و سیاستگذاران حمل ونقل قرار میدهد.

حمل ونقل ریلی، شبکه جریان چند کالایی، ظرفیت، ظرفیت اقتصادی، تقاضای مبدا-مقصد، درآمد راه آهن