علی اکبر شمسی پور - استادیار دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
قاسم عزیزی - دانشیار دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
مصطفی کریمی احمدآباد - استادیار دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
معصومه مقبل - دانشجوی دکتری اقلیم شناسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران

الگوی رفتاری دمای سطوح در طول شبانه‎روز و نیز در شرایط آب‎وهوایی گوناگون در محیط‎های شهری، شاید در زمینه مدیریت و برنامه­ریزی شهری کارآمد باشد. در این پژوهش، روند تغییرات دمای اندازه­گیری‎شده چهار پوشش آسفالت، سیمان، خاک و سنگ، در محدوده ایستگاه هواشناسی ژئوفیزیک در شرایط جوی گوناگون واکاوی شد. با توجه به ارتباط بین دمای سطح و دمای هوا، مدل رگرسیونی محاسبه دمای سطوح با دمای هوا انتخاب و دمای برآوردشده با دمای اندازه­گیری‎شده در ایستگاه، واسنجی شد. نتایج روش­های آماری نشان داد اختلاف دمای کمینه و بیشینه سطوح (به جز آب به‎دلیل تاثیر تبخیر) در شرایط آفتابی، حدود ۳۰ درجه سلسیوس است؛ در حالیکه اختلاف آنها در شرایط بارانی، ابری و بادی، به‎ترتیب به حدود ۶، ۱۰ و ۲۰ درجه سلسیوس می‎رسد. همچنین، در شرایط جوی همراه با بارندگی، علاوه‎بر وقوع کمترین دامنه دمایی، رفتار دمایی سطوح نسبت به یکدیگر نیز دچار تغییر می‎شود. نتایج مدل رگرسیونی نشان داد که بیشترین همبستگی بین میانگین دمای هوا و میانگین دمای سطوح وجود دارد. براساس ضرایب همبستگی و ضریب کارایی ناش ساتکلیف، رابطه رگرسیونی مورد استفاده برای تخمین میانگین دمای سطوح، از کارآیی مناسبی برخوردار است.

الگوی دمای سطوح, پوشش سطحی, شرایط جوی, مدل رگرسیون