مهدی دوستکامیان - دانشجوی دکتری تغییرات آب وهوایی و استاد مدعو گروه جغرافیا، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه زنجان
مسعود جلالی - استادیار گروه جغرافیا، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه زنجان
اله مراد طاهریان زاد - دانشجوی کارشناسی ارشد آب و هواشناسی سینوپتیک گروه جغرافیا، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه زنجان

هدف از این پژوهش تحلیل الگوهای همدیدی تداوم سهروزه امواج سرمایشی شمال غرب ایران طی دهههای اخیر است. برای اجرای آن، از دادههای میانگین دمای روزانه ۴۴ ایستگاه همدیدی شمال غرب طی بازه زمانی ۱۹۸۰ تا ۲۰۱۰ استفاده شد. دادههای دمای روزانه به کمک روش درونیابی فضایی کریجینگ و با استفاده از امکانات برنامهنویسی محیط نرمافزار Matlabدر یاختههایی با ابعاد ۱۵×۱۵ کیلومتر درونیابی شد و سرانجام ۵۰۸۲ یاخته بهدست آمد. سپس، با استفاده از آستانه تعریفشده، ۱۱۹۶ روز سرد انتخاب شد و با استفاده از روش ادغام وارد (draw) برنامه خوشهبندی پراکندگی روزهای بهدستآمده به چهار الگو تقسیم شد و نتایج آن در نرمافزار Surferترسیم گردید. نتایج این الگوها نشان داد بیشتر سرماهای فراگیر شمال غرب بر اثر شکلگیری الگوی پرفشار سیبری در سطح زمین ایجاد شده است. نحوه آرایش دو سامانه پرفشار سیبری و پرفشارهای مهاجر غربی نقش بسیار مهمی در هدایت هوای سرد عرضهای شمالی به سمت شمال غرب ایفا کردهاند. در بیشتر الگوها مهمترین پدیده و عامل اصلی وقوع سرما استقرار ناوه عمیق بر روی منطقه است. در بقیه موارد قرارگیری کمفشار جنب قطبی در مناطق شمالی اروپا و روسیه موجب شده هوای سرد قطبی به سمت عرضهای پایینتر و شمال غرب حرکت کند.

امواج سرمایشی, تحلیل آماری- پویشی, تحلیل خوشهای, تحلیل همدید, شمال غرب ایران