واکاوی همدید رخداد گردوغبار بهاره در غرب ایران
- سال انتشار: 1391
- محل انتشار: فصلنامه پژوهش های جغرافیای طبیعی، دوره: 44، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_JPHGR-44-2_007
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 246
نویسندگان
استادیار دانشکدهی جغرافیا، دانشگاه تهران
دانشجوی کارشناسی ارشد اقلیمشناسی، دانشکدهی جغرافیا، دانشگاه تهران
کارشناس ارشد سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، دانشکدهی جغرافیا، دانشگاه تهران
چکیده
غرب و جنوبغرب ایران، بهدلیل همجواری با پهنههای وسیع بیابانی عراق و شمال عربستان، بهطور پیوسته در معرض پدیدهی گردوغبار قرار دارد. در این مطالعه بهمنظور تعیین دورههای مورد مطالعه، از دادههای پدیدهی گردوغبار و میزان دید افقی در دورهی زمانی ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۱ و تصاویر ماهوارهای سنجندهی مادیس استفاده شد. سپس برای شناسایی الگوهای همدید حاکم در زمان رخداد گردوغبار در فصل بهار با انتخاب ۱۵ دوره رخداد گردوغبار در فصل بهار، دادههای شبکهبندیشدهی دما، فشار سطح دریا، ارتفاع ژئوپتانسیل، نم ویژه و نسبی، سرعت قائم، مولفهی باد زناری (U) و نصف النهاری (V)، برای ترازهای متفاوت از NCEP/NCAR تهیه و پس از تولید نقشه و پردازشهای آماری، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته شد. الگوهای همدید انتشار گردوغبار در فصل بهار در غرب ایران، به سه الگوی پویا، گرماپویا و گرمایی گروهبندی میشوند. در الگوی پویا، سیستمهای مهاجر بادهای غربی در شکلگیری گردوغبار، نقش تعیین کنندهای دارند. بدین صورت که شکلگیری ناوه غربی، الگوی بندالی زوجی یا بندالی امگایی در تراز میانی و پیرو آن، ایجاد مرکز همگرایی سطحی و کنش دو مرکز واگرایی بالایی و همگرایی سطحی، همراه با جبههزایی در منطقه، موجب تشدید ناپایداریها و افزایش سرعت باد در مناطق خشک مجاور ایران شده که بهدلیل عدم تغذیهی رطوبتی کافی، گردوغبار ایجاد میشود. در الگوی گرماپویا، گردوغبار هم تحت تاثیر شرایط حرارتی سطح زمین در عرضهای پایین در کشور عربستان ایجاد میشود و هم در اثر نفوذ ناوه غربی در تراز میانی جو در عرضهای بالاتر که حاصل آن، افزایش ناپایداری در کشور عراق است. الگوی گرمایی مربوط به اواخر فصل بهار بوده که پرفشار جنبحاره، پدیدهی غالب جو بالا در عرضهای پایین بهشمار میرود و گردوغبار در اثر شکلگیری کمفشارهای گرمایی و افزایش سرعت باد در مناطق خشک مجاور ایران ایجاد میشود.کلیدواژه ها
آب و هواشناسی همدید, سامانههای جوی, سنجندهی مادیس, غرب و جنوبغرب ایران, گردوغباراطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.