امیر اسحاقی - دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، گروه آبخیزداری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات
حسن احمدی - استاد گروه آبخیزداری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات
بهارک معتمدوزیری - استادیار گروه آبخیزداری، دانشگاه آزاد اسلامی،واحد علوم تحقیقات تهران
علی اکبر نظری سامانی - دانشیار گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی، دانشگاه تهران

یکی از مهمترین عوامل تخریب اراضی زراعی حوزه آبخیز طالقان، زمین لغزش می باشد. زمین لغزش، یکی از انواع حرکتهای توده ای زمین است که هر ساله، موجب تخریب اراضی، تسریع فرسایش خاک و انتقال گسترده رسوبات به پشت سد طالقان میگردد. اولین گام در ارزیابی خطر و کنترل زمین لغزش، تهیه نقشه حساسیت به وقوع آن میباشد. هدف اصلی این تحقیق، تهیه نقشه حساسیت به وقوع زمین لغزش به منظور شناسایی مناطق مستعد به این پدیده و کنترل تخریب اراضی در حوزه آبخیز طالقان بوده است. بدین منظور، لایه های اطلاعاتی مربوط به عوامل موثر در وقوع زمین لغزش منطقه شامل ارتفاع از سطح دریا، زاویه شیب، جهت شیب، شکل شیب، بارندگی متوسط سالیانه، درجه حرارت متوسط سالیانه، سنگ شناسی، کاربری اراضی، تراکم پوشش گیاهی، فاصله از گسلها، فاصله از آبراهه ها و فاصله از جاده ها با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، نقشه های توپوگرافی، تصاویر ماهواره ای و بازدیدهای صحرایی، تهیه گردیده است. سپس با استفاده از روش آماری رگرسیون چندمتغیره، وزن عوامل موثر در وقوع زمین لغزش، تعیین شد و از طریق تلفیق لایه های اطلاعاتی مربوط به این عوامل، نقشه حساسیت به وقوع زمین لغزش، تهیه شده است. نتایج تحقیق حاکی از آن بوده است که حدود ۲۶ درصد از اراضی حوضه، دارای حساسیت زیاد و خیلی زیاد به وقوع زمین لغزش میباشند که بخش عمده ای از این اراضی، دارای واحدهای سنگ شناسی gy۲ و کاربری اراضی دیم بوده و در فاصله کمتر از ۵۰۰ متری از گسل ها، واقع شده اند.

زمین لغزش, تخریب اراضی, نقشه حساسیت, طالقان