مهرداد نوروزی - دانشجو دکتری آبیاری و زهکشی؛ گروه مهندسی آب؛ دانشکده کشاورزی؛ دانشگاه شهرکرد؛ ایران
سید حسن طباطبائی - دانشیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد
محمدرضا نوری - دانشیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد
حمید رضا متقیان - استادیار گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد

بایوچار، نام ترکیب آلی پایداری است که از تجزیه گرمایی هر نوع زیست توده تحت شرایط محدودیت اکسیژن که پیرولیز گفته می شود تهیه می گردد و در کشاورزی به منظور اصلاح شرایط فیزیکی و شیمیایی خاک استفاده می شود. هدف اصلی در این پژوهش، بررسی اثرات بایوچار برگ خرما بر خصوصیات فیزیکی و رفتار رطوبتی خاکی با بافت لوم شنی بود. پنج نوع بایوچار تحت شرایط دمایی متفاوت (۳۰۰، ۳۵۰، ۴۰۰، ۴۵۰ و ۵۰۰ درجه سانتیگراد) و مدت حرارت ۳ ساعت با استفاده از یک بوته برقی تهیه شد. بایوچارها با نسبت وزنی ۳ درصد، بطور یکنواخت و بصورت پودری با خاک عبور داده شده از الک ۲ میلی متر مخلوط شده و به مدت ۲ ماه خوابانده شدند، سپس منحنی مشخصه رطوبتی مبتنی بر مدل ون گنوختن تعیین شد. رطوبت در وضعیت های ظرفیت مزرعه (FC)، نقطه پژمردگی دائم (PWP)، آب قابل دسترس گیاه (PAWC)، ظرفیت نگهداری رطوبت (WHC) و درصد اشباع ( ) تعیین شدند. بر اساس نتایج بدست آمده، با افزایش دمای پیرولیز در دامنه ۳۰۰ تا ۵۰۰ درجه سانتیگراد تغییرات معنی داری در خصوصیات فیزیکی و رفتار رطوبتی خاک ایجاد نشد ولی بطور کلی کاربرد بایوچار باعث کاهش معنی دار (P<۰.۰۱) وزن مخصوص ظاهری گردید که به چگالی پایین ذرات بایوچار و نقش آن در بازآرایی منافذ خاک و تشکیل منافذ ثانویه نسبت داده می شود. مقادیر میانگین WHC، PAWC،  و FC به ترتیب به میزان ۴/۲۴، ۱/۲۰، ۴/۲۳ و ۲۴ درصد نسبت به تیمار شاهد (خاک بدون بایوچار) افزایش پیدا کردند ولی PWP تغییرات معنی داری نداشت. داده های منحنی های مشخصه رطوبتی نشان داد که بایوچار باعث افزایش معنی دار (P<۰.۰۱) منافذ بزرگتر از µm ۲/۰ که به لحاظ ذخیره رطوبت قابل دسترس گیاه حائز اهمیت است می گردد.

آب قابل دسترس گیاه, بایوچار, ظرفیت نگهداری رطوبت