منوچهر فتحی مقدم - استاد گروه هیدرولیک دانشگاه شهید چمران اهواز
سجاد کیانی - دانشجوی دکتری؛ گروه سازه های آبی؛ دانشکده مهندسی علوم آب؛ دانشگاه شهید چمران اهواز
بابک لشکرآرا - استادیار؛ گروه مهندسی عمران؛ دانشگاه صنعتی جندی شاپور دزفول

حوضچه های استغراق به منظور استهلاک انرژی اضافی در پایین دست سرریزهای ریزشی سدها ساخته می شود. سرعت جریان در اثر برخورد جت آب به بستر حوضچه به فشار دینامیکی تبدیل می شود. هدف تحقیق حاضر، بررسی فشار ناشی از برخورد یک جت قائم به بستر حوضچه استغراق می باشد. از این رو، آزمایش ها برای چهار دبی مختلف (متناسب با قطر نازل بین ۶ تا ۵/۲۷ لیتر بر ثانیه متغیر بوده) در سه قطر نازل متفاوت ۳/۴، ۲/۵ و ۲/۸ سانتی متر برای چهار ارتفاع ریزش ۳۷، ۶۰، ۹۰ و ۱۲۰ سانتی متر انجام شده است. همچنین آزمایش ها برای سطوح صاف و زبر در شرایط هیدرولیکی یکسان انجام و نتایج آن هابا یکدیگر مقایسه شده است. مقادیر فشار دینامیکی توسط یک ترانسدیوسر فشار اندازه گیری شده است. نتایج آزمایش ها نشان می دهد که افزایش قطر نازل جت موجب کاهش ضریب فشار دینامیکی می شود. همچنین نتایج نشان دهنده یک افزایش در مقدار فشار دینامیکی به دلیل وجود زبری در صفحه برخورد است. بعلاوه، تغییرات عدد فرود جت جریان و ارتفاع ریزش تاثیر بسزایی بر روی فشار دینامیکی دارد. مقدار بیشینه فشار دینامیکی در مرکز صفحه تماس بوده و با دور شده از مرکز صفحه، مقدار آن به تدریج کاهش می یابد.

جت ریزشی, حوضچه استغراق, سرریز سد, سطح زبر, عدد فرود