بررسی ژئوشیمیایی و پراکنش فلزات سنگین مس، روی، سرب و نیکل در محدوده منطقه آزاد تجاری- صنعتی رودخانه ارس
- سال انتشار: 1396
- محل انتشار: فصلنامه حفاظت منابع آب و خاک، دوره: 6، شماره: 4
- کد COI اختصاصی: JR_WSRCJ-6-4_003
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 185
نویسندگان
دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات آذربایجان شرقی
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز
چکیده
رودخانه ارس به دلیل قرار گرفتن در مسیر فعالیتهای معدنکاوی و شرایط خاص اکولوژیک، اقتصادی، اجتماعی و تنوع گونههای مختلف گیاهان و جانوران آبزی از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و بررسی کیفیت آن ضروری میباشد. تحقیق حاضر بهمنظور بررسی آلودگی فلزات سنگین سرب (Pb)، مس (Cu)، روی (Zn) و نیکل (Ni) در محدوده منطقه آزاد تجاری – صنعتی رودخانه ارس در استان آذربایجان شرقی انجام گرفت. نمونهبرداری بهصورت فصلی از رسوبات، آب، گیاه (لوئی) و ماهی (زرد پر) درقالب ۴ ایستگاه در پاییز سال ۱۳۹۳و تابستان سال ۱۳۹۴ در محدوده ۱۵۰ کیلومتری طول رودخانه ارس صورت گرفت. نتایج نشاندهنده غلظت مجاز همه فلزات در نمونههای آب و ماهی و غلظت بیش تر از حد مجاز فلز سنگین مس در نمونههای رسوب و گیاه بر اساس استانداردهای جهانی بود. مطابق مقادیر شاخصهای ضریب آلودگی، بار آلودگی و انباشت ژئوشیمیایی، همه ایستگاهها بهجز ایستگاه سنت استپانوس به فلز سنگین مس شدیدا آلوده بوده که میتواند ناشی از فعالیتهای معدنکاوی مس سونگون در منطقه مورد مطالعه باشد. شدت آلودگی به فلزات سنگین در ایستگاهها بهترتیب زیر حاصل شد: Cu > Zn > Pb = Ni. مقادیر کم تر از یک فاکتور تجمع زیستی برای نمونه ماهی زردپر، بیان گر جذب و تجمع فلزات سنگین از طریق جذب سطحی و نه از طریق رژیم غذایی ماهیها میباشد. مقادیر بالاتر از یک فاکتور تجمع زیستی نمونههای گیاه لوئی در رابطه با فلزات سنگین سرب و روی در ایستگاههای مصب ایلگنه چای و قولان و میسن، آن را بهعنوان یک گیاه ابرجاذب مطرح میکند. بنابراین میتوان از این گیاه برای اهداف گیاه پالایی در منطقه مورد مطالعه استفاده کرد.کلیدواژه ها
رودخانه ارس, فاکتور تجمع زیستی, فاکتور آلودگی, فاکتور انباشت ژئوشیمیاییاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.