بررسی ترکیب های شیمیائی اسانس و فعالیت ضدمیکروبی عصاره گیاه دارویی Acinos graveolense (M. B.) Link در منطقه قمصر کاشان

  • سال انتشار: 1397
  • محل انتشار: مجله اکوفیتوشیمی گیاهان دارویی، دوره: 6، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_ECOPH-6-1_007
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 340
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

حسین بتولی

استادیار پژوهش مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان (باغ گیاه شناسی کاشان)

عبدالرسول حقیر ابراهیم آبادی

دانشیار، پژوهشکده اسانس های طبیعی، دانشگاه کاشان

ناهیده سادات حقیقی

دانش آموخته کارشناسی ارشد شیمی و فن آوری اسانس، پژوهشکده اسانس های طبیعی دانشگاه کاشان

چکیده

جنس "آویشنک" (Acinos Miller.) متعلق به خانواده نعنا (Lamiaceae)، دارای گونه های بوته­ای-علفی متعددی است که تاکنون بالغ بر ۱۰ گونه از این جنس در جهان و تنها دو گونه از ایران گزارش شده است. در این تحقیق ترکیب های شیمیائی اسانس و فعالیت ضد­میکروبی عصاره گیاه "آویشنک" Acinos graveolense (M. B.) Link مورد بررسی قرار گرفته است. سرشاخه­های گل­دار گیاه در بهار ۱۳۹۳ از گستره رویشگاه­های طبیعی واقع در منطقه قمصر کاشان، جمع آوری و در شرایط آزمایشگاه خشک و به روش تقطیر و استخراج با بخار همزمان با حلال آلی (SDE) اسانس گیری شدند. برای شناسائی ترکیب های تشکیل دهنده اسانس، از دستگاه های گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل شده به طیف سنج جرمی (GC/MS) استفاده شد. عصاره­گیری به روش حرارت و با استفاده از حلال متانول انجام گرفت. اثر ضدمیکروبی عصاره متانولی گیاه به دو روش دیسک دیفیوژن و روش حداقل غلظت مهارکننده­ رشد علیه یازده میکروارگانیسم مورد بررسی قرار گرفت. راندمان اسانس ۱/۰ درصد وزنی/وزنی بدست آمد. ۲۷ ترکیب شیمیائی در اسانس گیاه آویشنک شناسائی شدند. اجزای اصلی اسانس به ترتیب شامل: ژرماکرن-دی (۶/۵۶ درصد)، بی­سیکلوژرماکرن (۷/۸ درصد)، کاریوفیلن اکساید (۵/۷ درصد)، ترانس کاریوفیلن (۵/۴ درصد) و لیمونن (۴/۳ درصد) بودند. بخش عمده­ای از ترکیب­های تشکیل­دهنده اسانس سرشاخه­های گل­دار گیاه، سسکوئی­ترپن­های هیدروکربنی بودند. عصاره گیاه آویشنک در سه مورد از میکرو­ارگانیسم­ها (Klebsiella pneumounia، Staphylococcus epidermidis و Salmonella paratyphi- Aserotype) فعالیت ضدمیکروبی مختصری نشان دادند. به دلیل بالا بودن مقادیر سسکوئی­ترپن­های موجود در اسانس این گونه و به­واسطه فعالیت ضدمیکروبی این نوع سسکوئی­ترپن، اندام­های هوایی گیاه آویشنک پتانسیل مناسبی برای استفاده در تهیه داروهای ضدمیکروبی با منشاء طبیعی دارد.

کلیدواژه ها

آویشنک, آنتی باکتریال, اسانس, ژرماکرن- دی, قمصر کاشان

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.