ایوب مزارعی - دانشجوی دکتری بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل، ایران.
لیلا فهمیده - دانشیار گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، ایران

رشد و تولید گیاهان در اکوسیستم­ها و رویشگاه­های طبیعی مختلف، تحت تاثیر عوامل مختلف قراردارد. پژوهش حاضر به ­منظور ارزیابی و مقایسه فیتوشیمیایی و آنتی اکسیدانی ۳ گونه دارویی پر مصرف شامل: آویشن شیرازی (Zataria multifolia Boiss)، بومادران شیرازی (Achillea eriophora DC) و بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L) در پنج رویشگاه طبیعی (فسا، فیروزآباد، کازرون، فراشبند و دهرم) واقع در استان فارس انجام شد.پس از جمع­ آوری اندام­های هوایی گیاهان در مرحله گلدهی و تهیه عصاره متانولی به روش خیساندن، محتوای فنولی و فلاونوئیدی به ترتیب با روش­های معرففولین-سیوکالتیو و رنگ سنجی کلرید آلومینیوم، فعالیت آنتی­اکسیدانی با روش DPPH سنجیده شده است.نتایج نشان داد که عملا یک رابطه و همبستگی مثبت میان ترکیبات ثانوی گیاه با عملکرد آنتی اکسیدانی آنها وجود دارد و این رابطه برای هر سه نمونه گیاهی کاملا معنی دار بود، به طوری که به ترتیب گونه های آویشن شیرازی و بومادران در رویشگاه های دهرم و فراشبند از بیشترین میزان ترکیبات فنلی و فلاونوییدی برخوردار بودند و به فراخور آن عملکرد آنتی اکسیدانی بیشتری نیز از خود نشان دادند به نظر می­رسد تفاوت در میزان ترکیبات ثانوی و فعالیت آنتی­اکسیدانی نشان­دهنده اثر ارتفاع رویشگاه بر کمیت و کیفیت مواد موثره گونه ها می باشد و با توجه به اهمیت اثر شرایط متنوع اکولوژیکی بر ترکیبات دارویی گونه ها پیشنهاد می شود در تحقیقات آتی اثر هر یک از دیگر عوامل از جمله خاک رویشگاه ها نیز مورد ارزیابی قرار گیرد .

آنتی اکسیدان, فنل و فلاونویید, فارس, رویشگاههای مختلف, گونه های دارویی