علی حنفی - استادیار اقلیم شناسی گروه جغرافیای دانشگاه افسری امام علی(ع)، تهران، ایران.
کامل منیری - عضو هیئت علمی دانشگاه فرماندهی و ستاد آجا، تهران، ایران.
علی اصانلو - استادیار دانشکده فرماندهی و ستاد دانشگاه علوم انتظامی امین ، تهران، ایران.

محدودیت میدان دید به عنوان یک عامل اقلیمی در برنامه ریزی عملیات نظامی، عملیات لجستیکی، هدف یابی و نشانه روی به هدف، هدایت پرواز، اختفاء و... نقش موثری دارد. از سوی دیگر، با توجه به موقعیت ویژه جغرافیایی منطقه آذربایجان، آمایش دفاعی و شناخت متغیرهای اقلیمی آن ازلحاظ نظامی از مولفه های مهم در برنامه ریزی و طرح ریزی عملیات نظامی در آینده است. لذا در این پژوهش به منظور ارزیابی احتمالات وقوع محدودیت اقلیمی میدان دید و اثرات آن بر برنامه ریزی فعالیت های نظامی در شمال غرب کشور، تمامی ایستگاه های سینوپتیک موجود در منطقه بررسی و از بین آن ها ۱۹ ایستگاه دارای دوره آماری بالای ۳۰ سال، انتخاب شد. با در نظر گرفتن اینکه میدان دید کمتر از ۴۵۰۰ متر عملیات بیشتر یگان های نظامی را تحت تاثیر قرار می دهد، نتایج پژوهش نشان داد که در بین ایستگاه های منطقه آذربایجان بیشترین نامطلوبی میدان دید نسبت به بقیه ایستگاه ها، در ایستگاه اردبیل اتفاق می افتد؛ به گونه ای که در ماه های مهر، آبان، آذر و اسفند احتمال وقوع نامطلوبی میدان دید در این مناطق به نزدیک ۴۵ درصد و بیشتر نیز می رسد. در مقابل کمترین احتمال وقوع نامطلوبی میدان دید در طول سال در منطقه آذربایجان با ۷ درصد مربوط به ایستگاه های خرمدره، پیرانشهر و خلخال است. در این ایستگاه ها در هیچ یک از ماه های سال نامطلوبی میدان دید به بالای ۲۰ درصد نمی رسد. در اکثر ایستگاه های منطقه احتمال وقوع نامطلوبی میدان دید برای فعالیت های نظامی در ماه های خرداد، تیر، مرداد، شهریور و مهر کمتر از ۵ درصد است.

احتمالات وقوع, محدودیت دید, فعالیت نظامی, منطقه آذربایجان