بررسی فیتوشیمیایی اسانس در اکسشن های مختلف گیاه دارویی Thymus daenensis Celak.کاشته شده در اراضی مختلف کم ارتفاع در استان گلستان
- سال انتشار: 1400
- محل انتشار: مجله اکوفیتوشیمی گیاهان دارویی، دوره: 9، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_ECOPH-9-1_007
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 253
نویسندگان
عضو هیات علمی مرکزتحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان
دانشیار موسسه تحقیقات جنگل ها ومراتع کشور
استاد موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
چکیده
ارزیابی و مقایسه تغییرات فیتوشیمیایی گونه های دارویی در رویشگاههای مختلف به منظور شناسایی، اهلی سازی و انتخاب کموتایپ برتر در هر رویشگاه ضروری است. گیاه آویشن (Thymus daenensis Celak.)از گونه های دارویی ارزشمند متعلق به تیره نعناباکاربردهای متعدد دارویی، بهداشتی و آرایشی میباشد، بنابراین شناخت تغییرات فیتوشیمیایی در اکسشنهای مختلف آن از اهمیت ویژه در بهبود و اهلیسازی کموتایپهای مختلف آن دارد. اکسشنهای گونه آویشندنایی(Thymus daenensis Celak.) در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان در گرگان کاشته و در طی دو سال ۱۳۸۹ و ۱۳۹۰ مطالعه شدند. بدین منظور سرشاخه گلدار گیاه در زمان ۵۰ درصد گلدهی از رویشگاههای مختلف برداشت، در سایه خشک و آسیاب شدند. استخراج اسانس از تمامی اکسشنها به روش تقطیر با آب انجام گرفت و با استفاده از دستگاههای گاز کروماتوگرافی متصل به طیف سنجی جرمی GC/MS آنالیز و مهمترین ترکیبهای شیمیایی آنها شناسایی و مقایسه شدند. نتایج نشان داد درصد اسانس این اکسشنها در دامنه ۲۲/۰ تا ۶/۳ درصد بود که بالاترین میزان آن در اکسشن۶۰ با منشا استان مرکزی۱ (۶/۳ درصد) اندازهگیری شد. در این مطالعه، چندین کموتایپ مهم با بیشترین میزان: لینالول، پارا سیمن، تیمول، کارواکرول و ۱،۸ سینئول شناسایی شدند. بالاترین میزان درصد ترکیبهای : تیمول (۷۲ درصد) و کارواکرول (۹/۴۳ درصد) به ترتیب مربوط به اکسشن ۶۰ با منشا استان مرکزی۱ و اکسشن ۴۹ با منشا استان اصفهان۲ بودند. یافته ها حاکی از آن است که درصد اسانس و میزان تیمول و کارواکرول آویشن دنایی متاثر از تغییرات رویشگاهی بوده بنابراین تعیین مناسبترین رویشگاه به منظور دستیابی به کموتایپ برتر و بهبود یافته الزامی بنظر می رسد و برای تولید بیشتر تیمول و کارواکرول این دو اکسشن را میتوان توصیه نمود.کلیدواژه ها
آویشن دنایی, اسانس, اکوتیپ, تیمول, کارواکرول, رویشگاه های طبیعی گلستاناطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.