قاسم اقلیما - گروه علوم باغبانی - دانشکده کشاورزی - دانشگاه زنجان
محسن ثانی خانی - گروه باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان. زنجان ایران
عزیزاله خیری - عضو هیئت علمی دانشگاه زنجان
جواد هادیان - دانشیارگروه کشاورزی پژوهشکده گیاهان و مواد اولیه دارویی، دانشگاه شهید بهشتی
میترا اعلائی - گروه باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان ، ایران

گلابریدین از مهمترین دسته ترکیبات فلاونوئیدی ریشه گیاه شیرین بیان (Glycyrrhiza glabra L.) و دارای خواص مختلف آنتی اکسیدان، ضدباکتریایی، ضد دیابت، ضدمیکروب، ضدسرطان و محافظت کننده عصبی است. در این تحقیق به منظور بررسی محتوای گلابریدین و ارتباط آن با عوامل خاکی و اقلیمی، ریشه های به قطر دو سانتی متر از ۱۷ جمعیت شیرین بیان از مناطق مختلف ایران در مهرماه سال ۱۳۹۷ در اواخر فصل رشد گیاه برداشت و جهت آنالیز به آزمایشگاه های گروه کشاورزی پژوهشکده گیاهان و مواد اولیه دارویی دانشگاه شهید بهشتی منتقل شد. استخراج عصاره با استفاده از حلال متانول ۸۰ درصد انجام و محتوای گلابریدین به روش HPLC مورد مطالعه قرار گرفت. محتوای گلابریدین جمعیت های مختلف شیرین بیان از کمترین مقدار آن ۴۱/۰ (در جمعیت یاسوج) تا بیشترین مقدار : ۸۷/۲۲ (در جمعیت کاشمر) میلی گرم بر گرم وزن خشک متغیر بود. همبستگی مثبت و معنی داری بین صفت گلابریدین با فسفر و محتوای آهک خاک در سطح یک درصد مشاهد شد. محتوای گلابریدین با ارتفاع از سطح دریا دارای همبستگی منفی و معنی داری در سطح پنج درصد بود. براساس نتایج حاصل از تجزیه خوشه ای، ۱۷ جمعیت شیرین بیان را در سه گروه اصلی قرار گرفتند. ارزیابی جمعیت ها از نظر گلابریدین تنوع بالایی را نشان داد که جمعیت های کاشمر، ایلام و بجنورد را می توان به عنوان جمعیت های برتر به منظور اهلی سازی و به نژادی گزینش و در صنایع غذایی و داروسازی بکار گرفت.

جمعیت, خصوصیات خاکی, شیرین بیان, عوامل اقلیمی, گلابریدین